میراث فرهنگی و تاریخی هر کشور معرف هویت، همبستگی ملی و اعتبار و تشخص مردم آن کشور است.
میراث فرهنگی پیونده دهنده دیروز و امروز و فردای یک سرزمین و قوم است. ریشه و عامل اثبات تاریخ یک کشور است و این همان چیزی است که سالهاست استعمار و استثمار برای زدن بنیان و بنیادش به آن چشم دوخته است و تلاش می کند با قطع ریشه های فرهنگی و تاریخی به ترویج پوچی و بی هویتی ملتی چند هزار ساله بپردازد.
و با طرح پروژه های گوناگون نه تنها تاریخ و فرهنگ، بلکه دین و ایمان قومی صاحب اثر در فرهنگ و تمدن بشری را بگیرد.
از یک سو موجبات نابودی میراث فرهنگی را فراهم سازد و از سوی دیگر با تهیه فیلم و مطالب غیر واقعی، موهن وکذب به قلب تاریخ بپردازد فیلم آمریکایی 300 نمونه کوچکی از آن است.
امروز کمتر کسی است که نداند دشت پاسارگاد و تنگه بلاغی در برگیرنده اوراق متعددی از فرهنگ و تاریخ کهن ایران زمین است و به علت دارا بودن شاخصه های فراوان در آخرین جلسه یونسکو که در سال 83 در چین تشکیل گردید در فهرست جهانی یونسکو ثبت شده است.
اولین پایتخت و مدفن کوروش، فرمانروای بزرگ تاریخ جهان و بنیان گذار حقوق بشر در چند ده قرن پیش است.
محوطه های تاریخی موجود در این دشت و دره بلاغی با 18 کیلومتر طول، در برگیرنده آثار فراوانی از تمدن و هویت چند هزار ساله ایران است و در حالی که اقوام و حکومت های زیادی با هزینه های هنگفتی به جعل تاریخ می پردازند و برای کسب هویت و فرهنگ، حکما، علما و شعرای ما را به نام خود ثبت می کنند ما میلیاردها خرج کرده ایم تا هویت و تاریخ چند هزار ساله خود را در آب سدی غرق سازیم.

پاسارگاد
کوروش هخامنشی خواهرزاده «آزی دهاک» آخرین فرمانروای سلسله ماد بود. او پس از فتح هگمتانه و شکست دادن آزی دهاک در 550 سال پیش از میلاد سلسله هخامنشی را به وجود آورد.
کوروش در قلب پارس، پاسارگاد را برای پایتختی خود برگزید و به این ترتیب پاسارگاد نخستین پایتخت اولین پادشاه و فرمانروای بزرگ تاریخ جهان شد و بعد نیز برای همیشه او را در آغوش خود جای داد.
کورش در چند جنگ بزرگ بر علیه دشمنان سرزمین وسیعش با افتخار پیروز شد.
«کروزس» فرمانروای «لیدی» در آسیای صغیر را شکست داد. بر فرمانروایان بابل، مصر، اسپارت پیروز شد. در سال 538 پیش از میلاد، بین النهرین را تسخیر کرد و بنی اسرائیل را از بند اسارت آزاد ساخت. این واقعه باعث شد که قوم بنی اسرائیل و یهودیان برای کورش احترامی خاص قائل شوند و او را فرستاده ای برای آزادی و نجات دهنده بنامند. به فرمان کورش مجموعه ای از بناهای بزرگ و کاخ های شاهی در دشت زیبا و سرسبز و با صفای پاسارگاد بنا شد که:
کاخ بار عام، کاخ دروازه (انسان بالدار)، تخت سلیمان، کاخ اختصاصی و ... از آن جمله است.
کورش پس از آن که در جنگ با سکاها کشته شد جسد او را مومیایی کردند بر تختی زرین نهادند و به همراه اشیاء گرانبهای سلطنتی در آرامگاه ساده ولی ستبری که خود دستور احداث و برپایی آن را داده بود قرار دادند.
کمبوجیه پسر و جانشین کورش بنای سنگی و چهار گوشی، شبیه کعبه زرتشت در نقش رستم، به مجموعه پاسارگاد افزود. بنای آرامگاه کورش که از تخته سنگ های بزرگ و قطوری به طول 5 تا 7 متر ساخته شد اتاقی است چهار گوش به وسعت 5/7 متر مربع که بر فراز یک سکوی 6 طبقه یا 6 پله ای قرار دارد.
قاعده سکوی مربع مستطیل شکل بنا نیز، حدود 165 متر مربع است. در زیر سقف این بنا که تا بالای بام 3 متر فاصله دارد محل دو قبر ایجاد شده که یکی آرامگاه کورش و دیگری مدفن «کاسان دان» همسر کورش و مادر کمبوجیه پسر و جانشین اوست.
این دو قبر که اولی یک متر در دو متر و دیگری 95/1 در 95/0 متر است با دهلیز باریکی به طول یک متر به یکدیگر ارتباط دارند.
در شیب سقف آرامگاه دو حفره بزرگ به چشم می خورد که گفته می شود برای کم کردن بار سنگ ها ایجاد شده است. در ورودی آرامگاه شامل در سنگی با درگاهی کوتاه است که به مرور «درها» از بین رفته است.
آرامگاه کورش در حمله اسکندر مورد دستبرد یکی از سردارانش قرار گرفت و اشیاء گرانبهای داخل قبرها به یغما رفت و در طول گذر زمان نیز بستهای فلزی که تخته سنگهای بزرگ آرامگاه را به هم پیوند داده و محکم ساخته بود به سرقت رفته است.
در قرن ششم هجری و دوران حکومت اتابکان فارس، محوطه آرامگاه کورش به مسجد تبدیل شد که از این مسجد تنها سنگ نوشته هایی باقی مانده که بر روی آنها تاریخ رمضان 612 هجری و نام اتابک محمد بن زنگی به دست آمده است.

مطالعات
به روایت رسول زرگر که یکی از سه نفری بوده که در سال 1375 به عنوان خادم میراث فرهنگی شناخته شده و امروز در مقام معاونت وزیر نیرو در امور آب، آبگیری سد سیوند را زیر نظر دارد مطالعات سد سیوند در 55 سال پیش توسط جاستین کورتینی آمریکایی آغاز شد و محل سد را در این نقطه مشخص کرد.
چند دهه بعد، در سال 1367 (یعنی 19 سال پیش) شرکت مهندسی سکو ماموریت یافت مطالعات جاستین کورتینی را تکمیل کند. در سال 1370 تونل انحراف سد و در سال 1373 ساخت آن آغاز شد و طی سه دولت هفتم و هشتم و نهم به انجام رسیده است.

پیمان نامه
با نزدیک شدن پایان کار احداث سد سیوند و فرا رسیدن زمان آبگیری، چون این احتمال وجود داشت که آبگیری باعث خسارت و از بین رفتن آثار باستانی دره بلاغی شود تحرکات و اظهارنظر موافقان و مخالفان آبگیری سد سیوند ابعاد بیشتری یافت.
از سوی مسوولان و کارشناسان، دست اندرکاران و صاحبنظران توجیه آبگیری سد سیوند و این که فاصله چند کیلومتری دریاچه ای که ایجاد می شود برای آرامگاه کورش کبیر خطر ساز نیست و نیز در مقام دفاع از انبوه آثار ارزشمند و گنجینه های باستانی نهفته در دره و تنگه بلاغی و محوطه های تاریخی موجود که آب سد باعث غرق آنها می شد مطالبی عنوان گردید.
حمایت پاره ای رسانه ها و مراجعات مکرر علاقه مندان میراث ارزشمند ایران باستان و تاریخ کهن به نمایندگان مجلس شورای اسلامی، خواه ناخواه پای مجلس و کمیسیون های فرهنگ و جهاد کشاورزی نیز به ماجرا کشیده شد و نمایندگان درصدد آرام سازی و حل و فصل واقعه به گونه ای که نه سیخ بسوزد و نه کباب برآمدند.
اواخر سال 84 جلسه ای با حضور مسوولین وزارت نیرو و میراث فرهنگی و گردشگری و جمعی از نمایندگان در مجلس برگزار شد و در این جلسه با توافقات انجام شده از سوی وزارت نیرو و میراث فرهنگی و گردشگری پیمان نامه ای به امضا رسید که تا زمانی که میراث فرهنگی و گردشگری اعلام نکرده حفاری ها و کاوش های منطقه پایان یافته است وزارت نیرو از آبگیری سد خودداری کند.
وزارت نیرو همچنین آمادگی خود را برای احداث یک موزه با هزینه خود در منطقه اعلام کرد و هزینه احداث این موزه سوای صد میلیون تومان اعتباری بود که وزارت نیرو برای کاوش های باستان شناسی در محوطه های باستانی مورد تهدید و نجات آثار موجود متعهد شده بود.

آثار بی نظیر
همان گونه که انتظار می رفت فعالیت گروه های باستان شناسی به موفقیت های قابل توجهی منتج شد.
کشف شواهد سفالگری مربوط به 7500 سال پیش، آثاری از بقایای دوران عیلامی، بقایای معماری یک شهرک یا روستای بزرگ هخامنشی با دیوارهای دفاعی، یک گورستان کلان سنگی ساسانی، دو اسکلت دفن شده با اشیاء مختلف به همراهشان و بالاخره بزرگترین ظرف باستانی ایران که از آن برای ذخیره آذوقه و مواد غذایی استفاده می شده قسمتی از آثار مکشوفه بود انبوه اشیای ارزشمند به دست آمده باعث شد لزوم زمان بیشتری را برای انجام تحقیق و بررسی را مطرح سازد.
سازمان میراث فرهنگی و گردشگری برای بحث پیرامون اقدامات انجام شده در دره بلاغی و نتایج به دست آمده از کاوشهای منطقه، همایش یک روزه ای برگزار کرد و تقریبا در همین ایام یعنی در ماه های آخر سال 85 وزارت نیرو آمادگی خود را برای آبگیری سد سیوند اعلام داشت.
این اعلام با واکنش طبقات مختلف مردم و تعدادی از احزاب سیاسی روبرو شد که به حمایت از میراث فرهنگی برخاستند و جمع کثیری نیز در مقابل مجلس شورای اسلامی تجمع کردند تا برای پاسداری از میراث کهن از نمایندگان ملت استمداد جویند و از سوی دیگر کشاورزان و مردم منطقه نیز با عنوان کم آب شدن و خشکی چاه های آب و کاهش بارندگی در سال های گذشته تجمعات متعددی بر پا ساختند که با اعتراض بر تاخیر، درخواست سرعت عمل بخشیدن به آبگیری سد را داشتند.
در همین احوال جسته گریخته شایعات و خبرهایی انتشار یافت که حکایت از آغاز آبگیری سد پیش از پایان کاوشهای باستان شناسی و قبل از پایان زمان مورد توافق داشت که طبعا مورد تکذیب وزارت نیرو و سازمان میراث فرهنگی و دیگر مراجع قرار می گرفت از جمله:
امیررضا خادم نماینده مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون فرهنگی که در حل و فصل مسئله سد حضور فعالی داشت با رد شایعات آبگیری سد به خبرگزاری ایسنا گفت:
فعلا سد سیوند آبگیری نخواهد شد زیرا سازمان میراث فرهنگی اجازه آبگیری نداده و وزارت نیرو نیز اعلام کرده فعلا سد سیوند آبگیری نمی شود.
سید جلال یحیی زاده عضو دیگر کمیسیون فرهنگی نیز گفت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری باید به طور قطع تایید کند که آبگیری سد سیوند ایرادی ندارد تا بعدا آبگیری صورت گیرد.
وی افزود ولی متاسفانه در این خصوص سازمان میراث فرهنگی و گردشگری سست عمل می کند.
اظهارات علی اکبر قبادی عضو کمیسیون کشاورزی و آب و منابع طبیعی مقدمه ای بر طرح مسایل جدیدی بود و موید این که آبگیری سد به زودی انجام می گیرد.
قبادی ضمن بی اساس خواندن خبر آبگیری سد گفت مسئله آبگیری حل شده و مسوولان سازمان میراث فرهنگی براساس کاوش ها و تحقیقات کارشناسان اعلام کرده اند خطری مجموعه تاریخی پاسارگاد را تهدید نمی کند و آبگیری بلا مانع است برنامه ریزی لازم برای آبگیری انجام گرفته و زمان آن از سوی وزارت نیرو اعلام خواهد شد.

بستر شیمیایی
زرگر معاون وزیر نیرو در امور آب و مدیر عامل شرکت مدیریت منابع آب نیز در جمع خبرنگاران در پاسخ به شایعه آبگیری پیش از موعد رسمی اعلام شده سد سیوند، ضمن تکذیب آبگیری سد گفت:
ما کار خطایی انجام نداده ایم که آن را پنهان سازیم. و با اشاره به توافقات انجام شده با سازمان میراث فرهنگی و گردشگری گفت:
ما بر سر توافقاتمان با این سازمان هستیم و هر زمان اعلام کنند خطری مجموعه پاسارگاد را تهدید می نماید تغییراتی در سطح آبگیری انجام می دهیم.
زرگر همچنین اظهار داشت طی مطالعاتی که انجام داده ایم به دنبال به وجود آوردن بستری شیمیایی بر روی آب سد هستیم تا از تبخیر آن و ایجاد رطوبت بیشتر که باعث افزایش 10 میلی لیتری بارندگی در منطقه می شود جلوگیری کند و نیز با نصب یک ایستگاه رطوبت سنج در فاصله 40 متری پاسارگاد دائم رطوبت هوا را کنترل خواهد شد.
معاون وزیر نیرو سپس با اشاره به فاصله هشت کیلومتری ساحل دریاچه پشت سد با آرامگاه کورش گفت: در دنیا نظیر این اتفاق بسیار رخ داده که آثار باستانی در معرض رطوبت قرار داشته اند اما فناوری و سیستم های پیشرفته ای که برای حفاظت از آثار باستانی وجود دارد روز به روز پیشرفته تر می شوند.
زرگر با تاکید بر این که از نظر ما پرونده سد سیوند بسته نیست و از نظر مهندسی و کارشناسی هر زمانی ایرادی وارد شود به طور جد به دنبال رفع و حل مشکل خواهیم بود زیرا برای ما حفظ آثار باستانی مهمتر از یک سد است.

پیوند سیاسی
پرویز سروری عضو دیگر کمیسیون فرهنگی مجلس نیز به فارس گفت:
سد سیوند به مسایل سیاسی پیوند خورده و گرنه زودتر آبگیری می شد وی با اشاره به هزینه های سرسام آوری که تاکنون برای ساخت و احداث سد سیوند مصرف شده و کم آبی که در منطقه وجود دارد و از طرفی اظهارات باستان شناسان و مسوولین میراث فرهنگی مبنی بر عدم وجود نگرانی از بابت ابنیه و آثار تاریخی تصریح کرد که باید هر چه زودتر آبگیری سد آغاز شود.

موافقت
به دنبال تکذیب ها و گاه اشاراتی مبنی بر موافقت سازمان میراث فرهنگی و گردشگری به بلا مانع بودن آبگیری سد سیوند، شریفی مسوول عملیات نجات بخشی آثار تاریخی سازمان میراث فرهنگی در پاسخ به سوال خبرنگاری، از پایان یافتن کارهای تحقیقاتی خبر داد و گفت طی سال گذشته ده تیم تحقیقاتی باستان شناسی از کشورهای ایران، فرانسه، آلمان، و ... در منطقه فعال بوده اند و دیگر لزومی به ادامه کاوش نیست و از نظر ما آبگیری سد بلا مانع است.
در همین روزها خبرگزاری فارس نیز از قول اسفندیار رحیم مشائی رییس سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی و گردشگری گزارش داد که کارشناسان ادامه فعالیت باستان شناسی در تنگه بلاغی را دیگر ضروری نمی دانند و آبگیری سد سیوند بلا مانع است.
مشایی با بیان این که تفاهم نامه ای در این زمینه در اختیار وزیر نیرو قرار گرفته، گفته است سد تاکنون آبگیری نشده و تا شهریور ماه مطمئنا امکان آبگیری وجود ندارد و نیز گفته است برای آبگیری دیگر نیازی به موافقت سازمان میراث فرهنگی نیست اما:
برای ارزیابی میزان رطوبت وارده بر مقبره کورش، مرکز سنجش تاثیرات رطوبت و اثرگذاری آن بر مقبره کورش تاسیس می شود.

پاسخ صحیح
امیررضا خادم عضو کمیسیون فرهنگی مجلس در گفتگو با فارس ضمن اشاره به جلسه ای که در پاییز سال 84 با حضور وزیر نیرو و رییس میراث فرهنگی و گردشگری در کمیسیون فرهنگی مجلس برگزار شد گفت:
در این جلسه توافق به عمل آمد که کاوشهای باستان شناسی در منطقه انجام گیرد و تا زمانی که این کاوشها به ثمر نرسد وزارت نیرو حق آبگیری سد را نداشته باشد و از سوی دیگر سازمان نیز موظف گردید نتایج تحقیقات و بررسی های خود را به وزارت نیرو و کمیسیون فرهنگی ارایه دهد.
حتما اثرات آبگیری سد بر آثار باستانی مورد بررسی کارشناسی قرار گرفته که بلا مانع بودن آبگیری را اعلام کرده اند.
وی درباره میزان صحت و سقم بررسیهای صورت گرفته در محدوده سد تصریح کرد ما در کمیسیون و کمیته های مربوط موضوعات را براساس تخصص بررسی و پیگیری می کنیم.
سازمان میراث فرهنگی و گردشگری موظف است نتیجه کاوش های باستان شناسی صورت گرفته را به کمیسیون ارایه دهد تا ما برای موکلانمان که مردم باشند پاسخی صحیح داشته باشیم.