تعاون به معنی همکاری اقتصادی و اجتماعی در کشور ما سابقه ای بس طولانی دارد. علاوه بر اینکه از زمان های قدیم مردم ثروتمند و خیر برای ایجاد رفاه و آسایش افراد ناتوان و رفع بعضی نیازهای عمومی اقدامات بسیاری انجام داده اند، کاروانسراها، مساجد، آب انبارها و ابنیه و مساکنی برای مردم کم بضاعت می ساختند؛ مردم عادی هم به همکاری و اشتراک مساعی پرداخته و قسمتی از مسایل زندگی را با یکدیگر حل می کرده اند؛ خلاصه آن که همکاری های اجتماعی لازمه ی زندگی بشر است. به اعتقاد صاحب نظران، نخستین ملتی که به سیستم تعاونی از نقطه نظر اقتصادی و اجتماعی و کشاورزی توجه کرده، ملت ایران بوده است که نمونه ی بارز آن در نظام های بهره برداری سنتی از قبیل حراثه پیکال صحرا و بنه ها دیده می شود. با اختصاص موادی از قانون تجارت سال 1303 به تعاونی های تولید و مصرف، تعاونی ها در سراسر کشور به سرعت شروع به تشکیل گردید که از جمله آنها تعاونی های روستایی است که می توانست نقش عمده ای در توسعه کشاورزی داشته باشد؛ ولی متاسفانه با توجه به سیاست های غلط رژیم گذشته در خصوص تعاونی ها باعث بی توجهی مردم به آنها به عنوان یک نهاد مردمی گردید به طوری که تعاونی ها را به عنوان شاخه ای از بوروکراسی دولت در روستاها می دانستند. با پیروزی انقلاب اسلامی و اهمیت دادن به بخش تعاون به عنوان بخشی از اقتصاد مملکت، تعاونی ها به تدریج جایگاه خود را در بین مردم پیدا کرده و رشد و توسعه یافتند از جمله تعاونی های روستایی کشاورزی و تعاونی های تولید روستایی را می توان نام برد که نقش عمده ای در خصوص توسعه پایدار در بخش کشاورزی دارند. از جمله اقدامات صورت گرفته توسط تعاونی ها در خصوص توسعه پایدار در بخش کشاورزی می توان موارد زیر را نام برد.
    الف) بازاریابی جهت فروش محصولات کشاورزی
    شرکت های تعاونی گاهی به عنوان کارگزار بخش دولتی و بر اساس قوانین و دستورالعمل ها اقدام به خرید محصولات کشاورزی به صورت تضمینی می نمایند. همچنین با دیگر سازمان های اقتصادی ارتباط و مناسبات رو به توسعه برقرار کرده که این ارتباط باعث می شود بازارهای مناسب و مطمئن پیدا کنند، در نتیجه توان اقتصادی خود را تقویت کرده و به علاوه با شرایط آسان تری از منابع و امکانات دیگر سازمان ها استفاده کنند. با توجه به اینکه اصل ششم از اصول بین المللی تعاون به کلیه تعاونی ها توصیه کرده که با سایر تعاونی ها و نیز سازمان ها و موسسات مختلف ارتباط برقرار کرده و از امکانات محصولات و خدمات یکدیگر استفاده برابر و منطقی نمایند، از این راه تعاونی ها قادر خواهند بود به عنوان یک سازمان اقتصادی روزبه روز خود را توانمندتر از گذشته کنند و از لحاظ منابع انسانی و مادی رشد و توسعه یابند.
    ب) تامین نهاده ها و وسایل مورد نیاز کشاورزی
    یکی از مهمترین وظایف تعاونی ها تامین نهاده ها از قبیل کود، سم و بذر اصلاح شده به قیمت مناسب و توزیع به موقع آن است. علاوه بر این نقش مهم تعاونی ها بالا بردن ضریب مکانیزاسیون می باشد؛ با توجه به اینکه این ضریب در ایران نسبت به سایر کشورها بسیار پایین است، تعاونی ها از طریق راه اندازی سیستم اجاره ای ماشین آلات در قالب تشکل های مکانیزاسیون، اقدامات مناسبی انجام داده اند.
    ج) اعتبارات
    شرکت های تعاونی یا از طریق منابع داخلی خود و یا با همکاری سایر بانک ها و موسسات اعتباری نقش عمده ای در تامین اعتبارات مورد نیاز کشاورزان دارند.
    د) صنایع تبدیلی و تکمیلی
    میزان ضایعات محصولات کشاورزی در ایران حدود 30 میلیون تن برآورد گردیده که با این مقدار ضایعات می توان غذای 10 میلیون نفر را تامین کرد که قسمت عمده ی این مشکل به دلیل ناکافی بودن صنایع تبدیلی و تکمیلی فرآورده های کشاورزی است که باید تعاونی ها این واقعیت را بیش از پیش لمس نموده و در این زمینه سرمایه گذاری کنند و نسبت به توسعه تعاونی های صنایع تبدیلی و تکمیلی با اهداف زیر اقدام نمایند:
    1- کاهش ضایعات و افزایش ارزش افزوده محصولات بخش کشاورزی
    2- ایجاد اشتغال مولد با توجه به کثرت فارغ التحصیلان جویای کار در رشته های مختلف بخش.
    3- توسعه صادرات غیرنفتی و استحصال ارز از راه صدور محصولات تولیدی.
    4- جلوگیری از ورود اقلام فرآورده های تولیدی صنایع تبدیلی به کشور و جلوگیری از خروج ارز.
    5- گسترش پژوهش های کاربردی و دستیابی به دانش تولید و تکنولوژی مطلوب زیرا که پایه ی هر ساختن، شناختن است.
    6- توسعه و ایجاد مراکز اطلاع رسانی فنی.
    7- توسعه و تعمیم بهداشت مواد غذایی.
    8- جلوگیری از نوسانات شدید قیمت ها.
    هـ) یکپارچه سازی اراضی
    کوچک بودن و پراکندگی قطعات زراعی امکان استفاده ی بهینه و مناسب از تکنیک های پیشرفته و ماشین آلات را محدود می کند و تجهیز زیرساخت ها و بهره برداری صحیح از منابع آب و خاک را مشکل و حتی غیرممکن می سازد با اینکه یکی از اهداف تعاونی های تولید روستایی یکپارچه سازی اراضی زراعی در قالب قطعات فنی و اقتصادی و ایجاد بستر مناسب جهت اجرای طرح های تجهیز و نوسازی و اجرای شبکه های فرعی آبیاری و زه کشی و استفاده از سیستم های مدرن آبیاری از قبیل سیستم های تحت فشار در نهایت توسعه پایدار کشاورزی است، از این رو ایجاد و گسترش تعاونی های تولید موجب یکپارچگی اراضی و تجهیز و نوسازی مزارع و بالطبع ایجاد زمینه ی لازم جهت اجرای شبکه های مناسب آب در مزارع خواهد شد و اثرات غیرقابل انکاری بر بهینه کردن مصرف آب و افزایش بازده محصولات کشاورزی خواهد داشت.
    امروزه در تعاونی های تولید روستایی که طرح یکپارچه سازی تجهیز و نوسازی اراضی اجرا شده و با سیستم های آبیاری جدید افزایش عملکرد محصولات مشهود است، این شرکت ها یکی از نظام های بهره برداری مناسب و فراگیر در بخش کشاورزی ایران هستند و استفاده ی بهینه از منابع آب و خاک یکی از اهداف اصلی آنها می باشد.
    و) آموزش و ترویج
    شرکت های تعاونی موجود در سطح روستاها می توانند با ایجاد واحدهای مشاوره و راهنمایی نسبت به آموزش و ترویج شیوه های نوین کشاورزی، افزایش درآمد کشاورزان، افزایش بهره وری در بخش کشاورزی و سازماندهی به وضعیت عرضه محصولات کشاورزی اقدام نمایند. فعالیت این تعاونی ها می بایستی با همکاری و هماهنگی سازمان تحقیقات آموزش و ترویج کشاورزی انجام گیرد. سازمان خواربار ملل متحد FAO در اجلاس منطقه ای مورخ بیست و یکم فوریه 1991 در بانکوک، ایجاد واحدهای مشاوره و راهنمایی در شرکت های تعاونی کشاورزی را به عنوان یکی از استراتژی های توسعه کشاورزی به حساب آورده که در صورت ایجاد این واحدها در تعاونی ها، احتمال می رود آنها از حمایت های تخصصی و مالی سازمان ملل بهره مند شوند.