یکی از سیاست‌های مهم اقتصادی در همه کشورها حمایت از طریق پرداخت یارانه به تولیدکننده یا مصرف‌کننده است. پرداخت یارانه علاوه بر جنبه‌های اقتصادی دارای ابعاد گوناگون سیاسی و اجتماعی است که در نتیجه تصمیم‌گیری در مورد تغییر روند پرداخت یارانه‌ها را دشوار می‌کند.

برخی اقتصاددانان بر این باور هستند که سیاست‌های حمایتی باعث تحریف قیمت‌های بازار و هزینه تولید و تخصیص نامطلوب نهاده‌ها و کاهش رفاه اجتماعی در درازمدت می‌شود اما با وجود اینگونه نظرها، به تقریب تمامی کشورهای جهان (اعم از توسعه‌یافته و در حال توسعه) به شیوه‌های مختلف از تولیدات صنعتی و کشاورزی حمایت می‌کنند.

حمایت از تولیدات بخش کشاورزی به دلیل نقش آن در برقراری امنیت غذایی در جهان، ریسک بسیار بالا در تولید محصولات کشاورزی، الزامی‌بودن تأمین غذا برای مردم، دخالت دولت در کنترل قیمت مواد غذایی، الزام‌های توسعه روستایی در کشورهای مختلف، حفظ و پایداری اشتغال در بخش کشاورزی و توسعه صادرات امری پذیرفته شده است. این امر در کشورهای در حال توسعه که بخش کشاورزی در توسعه اقتصادی و اجتماعی آنها نقش کلیدی دارد، حایز اهمیت بیشتری بوده و حتی سازمان تجارت جهـــانی نیز اعمال برخی روش‌های حمایتی را از سوی دولت‌ها مجاز دانسته است.

حمایت از بخش کشاورزی در کشورهای مختلف دنیا با استفاده از ابزارهای گوناگون و به طور عمده برای رسیدن به اهدافی از قبیل افزایش درآمد کشاورزان، حمایت از تولیدکنندگان داخلی و رفع وابستگی، حفظ اشتغال و کاهش فقر انجام می‌شود. در حالی که هدفمندکردن یارانه‌ها در افزایش کارآیی برنامه‌های اجتماعی فقرزدایی مفید و مؤثر است اما هزینه‌هایی نیز به همراه دارد که شامل هزینه‌های اجرایی و هزینه‌های انگیزشی و سیاسی است.

سازمان همکاری اقتصادی و توسعه (OECD) متشکل از 30 کشور است که در موارد مختلف اقتصادی همکاری دارند. یکی از فعالیت‌های مشترک آنها برآورد میزان حمایت آن در بخش کشاورزی با استفاده از شاخص‌های تعریف شده و قابل انطباق با اطلاعات هر یک از کشورهای عضو است. در همه کشورهای عضو تغییراتی در میزان حمایت‌ها انجام شده، نوع حمایت‌ها تغییر یافته و معطوف به کالاهای خاص شده است و هنوز حمایت از تولیدکنندگان کشاورزی وجه غالب حمایت در این کشورها به شمار می‌آید.

شیوه حمایت و میزان آن در هر یک از کشورهای عضو سازمان متفاوت است. در سال‌های اخیر حمایت‌ها نه فقط براساس سابقه کشت، تعداد حیوانات و میزان درآمد زارع تنظیم‌شده، بلکه مسایل دیگری به ویژه ملاحظات زیست‌محیطی، انواعی از حمایت‌ها را توجیه‌پذیر ساخته است.

در سال‌های گذشته بخش اعظم حمایت از تولیدکنندگان مربوط به پرداخت‌های انتقالی تک کالایی بوده که این سهم نیز در حال کاهش است، اما روند کاهشی در مورد تمامی کالاها یکسان نیست. برای مثال، در حالی که پرداخت کمک‌های مالی برای حمایت‌ از تولیدکنندگان شیر، تخم‌مرغ، غلات و دانه‌های روغنی تا 50 درصد حذف شده است، دیگر کالاهایی که از حساسیت بیشتری برخوردارند مانند برنج و شکر کاهش حمایتی بسیار ناچیزی را تجربه کرده‌اند.

نکته جالب اینکه کشورهای عضو سازمان بسته به موقعیت‌های متفاوت در بخش کشاورزی سیاست‌های حمایتی را تغییر می‌دهند. برای مثال، در استرالیا پرداخت برای نهاده‌ها به عنوان واکنشی در برابر خشکسالی افزایش یافته است. همچنین در کشورهای ایسلند، مکزیک، نروژ، سوییس و ترکیه این نوع حمایت افزایش یافته است، اما در کره، ژاپن، کانادا، نیوزیلند و آمریکا کاهش یافته است. مکزیک از جمله کشورهایی بوده که حمایت قیمتی و پرداخت یارانه را افزایش داده است.

به طور کلی سیاست‌های حمایتی در بخش کشاورزی ایران که برای اثرگذاری بر روند تولیدات، بهبود وضع درآمد تولیدکنندگان، ایجاد اشتغال و تشویق صادرات، مورداستفاده قرار می‌گیرد، عبارت‌اند از:

ـ تأمین و (بعضاً) توزیع نهاده‌های موردنیاز کشاورزان.

ـ اعطای اعتبارات و تسهیلات بانکی با رویکرد پرداخت یارانه سود تسهیلات و تأمین نقدینگی موردنیاز.

ـ توسعه بیمه محصولات کشاورزی و پرداخت غرامت و خسارت به کشاورزان.

ـ پرداخت یارانه و جوایز به صادرات محصولات کشاورزی.

ـ حمایت تعرفه‌ای در قالب برقراری یا حفظ تعرفه و سود بازرگانی موجود.

ـ قیمت‌گذاری و خرید تضمینی محصولات کشاورزی به صورت مستقیم از کشاورزان.

ـ حمایت از محصولات کشاورزی در قبال حوادث غیرمترقبه همانند خشکسالی و سرمازدگی.

ـ قیمت‌گذاری محصولات اساسی کشاورزی و تضمین خرید این محصولات توسط دولت.

ـ پرداخت یارانه به نهاده‌های مورداستفاده در بخش کشاورزی نظیر کود، بعضی از انواع بذر و نهال، سوخت و انرژی

ـ پرداخت بخشی از سهم بیمه محصولات زراعی، باغی، دامی و تلاش برای گسترش پوشش بیمه محصولات در کشور و بیمه حوادث غیرمترقبه نظیر خشکسالی، سیل، تگرگ و...

ـ پرداخت اعتبار و تسهیلات با نرخ بهره کم برای خرید ماشین‌آلات موردنیاز و تأمین هزینه‌های جاری تولید.

ـ پرداخت یارانه صادراتی به محصولاتی که از بازار به نسبت پایداری برخوردار بوده اما در سال‌های اخیر به دلیل کاهش قیمت جهانی از قدرت رقابت کمتری برخوردار شده‌اند.

ـ برقراری تعرفه برای واردات محصولاتی که امکان تولید آنها در داخل وجود دارد.

ـ گروه دیگری از سیاست‌های حمایتی که می‌توان آنها را تحت عنوان خدمات عمومی بخش کشاورزی معرفی کرد، پرداخت‌های بودجه‌ای است که به توسعه و عمران روستاها، ایجاد شبکه‌های آبیاری و زهکشی، حفاظت از محیط زیست و سایر فعالیت‌های عمرانی بخش کشاورزی اختصاص می‌یابد.

بدین رو، سیاست‌های یادشده به دو دسته تقسیم می‌شوند:

ـ سیاست‌های مستقیم: سیاست‌هایی که به طور مستقیم بر انگیزه تولید محصولات کشاورزی و قیمت هر یک از محصولات و نهاده‌های کشاورزی اثر دارند (مانند سیاست‌های قیمتی).

ـ سیاست‌های غیرمستقیم: شامل آن گروه از سیاست‌هایی می‌شود که اثر غیرمستقیم بر قیمت محصولات و نهاده‌های کشاورزی دارند. از این دسته می‌توان به سیاست‌هایی که به نظام بازرگانی و پرداخت‌ها مربوط می‌شود مانند مالیات بر صادرات محصولات کشاورزی، حقوق و عوارض گمرکی بر واردات کالاهای کشاورزی، مالیات بر سود، سیاست اعتباری، انواع قوانین و تسهیلات زیربنایی اشاره کرد.

سیاست‌های دیگری نیز وجود دارند که بستر مناسب را برای کشاورزان فراهم می‌کنند که شامل سرمایه‌گذاری‌های زیربنایی، توسعه راه‌ها، ارتباطات، نیروگاه‌ها و تأمین خدمات آموزشی و بهداشتی در روستاها هستند. علاوه بر سیاست‌هایی که به طور مستقیم بر کشاورزی اثر می‌گذارند، برخی دیگر از سیاست‌های اقتصادی، بر سود تولیدات کشاورزی اثر دارند از جمله مؤثرترین این سیاست‌ها تغییرات نرخ ارز و حمایت از کالاهایی است که تولیدکنندگان برای مصرف خود خریداری می‌کنند.

در ایران پرداخت یارانه موجب بروز مشکلاتی نظیر تحمیل بار مالی به دولت، ناکارآیی نظام توزیع و افزایش ضایعات می‌شود. بیشتر کشورهایی که پرداخت یارانه را به صورت فراگیر انجام داده‌اند به دلیل مختلفی مانند هزینه‌بر بودن یارانه فراگیر در اثر رشد جمعیت و افزایش قیمت مواد غذایی، ناکارآیی نظام توزیع دولتی و اثرهای منفی کنترل قیمت محصولات بر تولیدکنندگان محصولات یارانه‌ای، اقدام به هدفمندکردان یارانه‌ها کرده‌اند.

به استناد قانون بودجه سال 1387 و قانون متمم قانون بودجه، یارانه تخصیص داده شده به بخش کشاورزی 33 هزار و 137 میلیارد ریال (به شکل مستقیم و غیرمستقیم) است که اگر این یارانه‌ها به سمت افزایش بهره‌ورزی سوق داده شود، به طور قطع نتیجه بهتری خواهد داد.

این حجم یارانه ها شامل موارد زیر است:

ـ 8700 میلیارد ریال یارانه نهاده‌ها و عوامل تولید کشاورزی، خوراک دام و اصلاح نژاد دام روستایی.

ـ 750 میلیارد ریال پرداخت ضرر و زیان خریدهای تضمینی و دانه روغنی.

ـ 2300 میلیارد ریال بیمه محصولات کشاورزی.

ـ 377 میلیارد ریال سرمایه اولیه صندوق‌های حمایت از توسعه سرمایه‌گذاری در بخش کشاورزی، موضوع ماده چهار قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغی، آنفلوآنزای فوق حاد پرندگان، عملیات اضطراری خشکسالی مدیریت مبارزه با جاروک لیموترش

به استناد قانون متمم قانون بودجه سال 1387 (برای نخستین بار) برای تأمین اعتبار جبران خسارت‌های ناشی از خشکسالی و سرمازدگی به دولت اجازه داده شد مبلغ 25 هزار میلیارد ریال برای حمایت از خسارت‌دیدگان، بهره‌برداران و تولیدکنندگان بخش کشاورزی کشور در برابر خسارت‌های ناشی از خشکسالی و سرمازدگی از محل حساب ذخیره ارزی به شرح زیر هزینه کند:

ـ 8 هزار میلیارد ریال برای تأمین یارانه موردنیاز نهاده‌های کشاورزی (اعم از باغی، زراعی، دامی و طیور).

ـ 6 هزار میلیارد ریال برای تأمین اعتبار در خصوص پرداخت سود و کارمزد تسهیلات بانکی کشاورزان خسارت‌دیده برای امهال یکساله اقساط سررسید شده.

ـ 2 هزار میلیارد ریال برای پرداخت خسارت به کشاورزان خسارت‌دیده فاقد پوشش بیمه‌ای.

ـ‌2 هزار میلیارد ریال برای پرداخت اعتبار صندوق بیمه محصولات کشاورزی.

ـ 3 هزار میلیارد ریال برای کمک‌های فنی و اعتباری اصلاح شیوه‌های آبیاری و توسعه آبیاری تحت فشار.

ـ 4 هزار میلیارد ریال برای تأمین آب شرب مناطق شهری، روستایی و عشایری.

برای تقویت بنیه تولید در کشاورزی بخش قابل توجهی از یارانه‌های کشاورزی به انواع کود شیمیایی، بذر و نهال، ماشین‌های کشاورزی (تراکتور و کمباین)، سود و کارمزد بانکی تسهیلات اعتباری، حق بیمه محصولات کشاورزی، خدمات هواپیمایی ویژه سمپاشی، توزیع نهال و زیان خریدهای تضمینی اختصاص یافت.

بخشی از یارانه به صورت عرضه نهاده‌های تولید شامل انواع کود، بذر، ماشین‌آلات کشاورزی و غیره با قیمتی نازل‌تر از بازار آزاد به کشاورزان پرداخت شده است. بدین ترتیب با کاهش هزینه‌های تولید، فعالیت‌های کشاورزی سودآورتر می‌شود. عرضه نهاده‌ها با قیمتی نازل‌تر از قیمت بازار یا حتی قیمت تمام شده از طریق پرداخت بخشی یا تمامی هزینه‌های آن توسط دولت در قالب یارانه صورت می‌گیرد.

در سال 1388، مبلغ 8550 میلیارد ریال، بابت نهاده‌ها و عوامل تولید کشاورزی، خـوراک دام و اصلاح نژاد دام روستایی تعیین شده است.

تأثیر هدفمندکردن یارانه

براساس شواهد موجود در حال حاضر پرداخت یارانه انرژی هدفمند نیست؛ یعنی تفاوتی بین مصرف‌کننده شهری با درآمد بالا که از فرآورده‌های نفتی استفاده می‌کند، با مصرف‌کننده با درآمد پایین در روستا وجود ندارد.

به عبارت دیگر، نه فقط به دهک‌های درآمدی توجهی نشده است، بلکه به بخش تأمین‌کننده امنیت غذایی نیز توجهی نشده است.

با عنایت به نقش و جایگاه بخش کشاورزی در تأمین مواد غذایی و سهم 23 درصد در اشتغال و 31 درصد در تولید ناخالص ملی و صادرات غیرنفتی، باید با دقت بیشتری نسبت به هدفمندسازی یارانه حامل‌های انرژی در بخش کشاورزی توجه شود.

هدفمندکردن یارانه حامل‌های انرژی در بستر فعلی کشاورزی، علاوه بر اینکه نیازمند شناسایی دهک‌های هدف است، امکان دارد منافع ملی را از نظر مهاجرت روستاییان و کاهش تولید محصولات کشاورزی و انتقال سرمایه به بخش‌های دیگر تهدید کند.

بخش کشاورزی با استفاده از 3/7 درصد از کل یارانه‌های حامل‌های انرژی توانسته زمینه خودکفایی برخی از محصولات استراتژیک و غذایی را تا حدودی فراهم کند.

از آنجایی که بیش از 90 درصد تولیدات بخش کشاورزی در مناطق روستایی شکل می‌گیرد، تغییر قیمت حامل‌های انرژی علاوه بر اینکه در بخش کشاورزی تأثیر دارد، بر رفاه خانوارهای روستایی نیز اثرگذار است.

بنابراین باید با اجرای طرف هدفمندکردن یارانه‌های انرژی، مصرف‌کنندگان عمده از نظر مصرف انرژی و دریافت یارانه هدف اصلی این طرح باشند و سیاستگذاری‌ها باید به شکلی منطقی و با هدف رفاه بیشتر کشاورزان صورت گیرد.

چنانچه بخش کشاورزی نتواند به سمت استفاده از تجهیزات با مصرف انرژی کمتر حرکت کند، آزادسازی تدریجی قیمت حامل‌های انرژی برای این بخش می‌‌تواند افزایش هزینه سایر نهاده‌های تولید کشاورزی و نیز افزایش هزینه‌های پس از تولید کشاورزی را در پی داشته باشد که همه این آثار در مجموع ممکن است بر رقابت‌پذیری محصولات داخلی با محصولات مشابه خارجی اثر بگذارد و موجب کاهش سودآوری و افزایش هزینه تمام‌شده تولیدات کشاورزی شود که در نهایت با مسایلی مانند آسیب‌پذیری صنایع روستایی و تبدیلی، کاهش تولید و نیز کاهش اشتغال در بخش دامپروری و کشاورزی روبه‌رو شویم. البته امکان دارد آزادسازی قیمت انرژی افزایش انگیزه کشاورزان برای کاهش هزینه تولید و افزایش بهره‌وری نهاده‌های تولید را با استفاده از روش‌ها و فناوری‌های نوین و اصلاح الگوی کشت را به همراه داشته باشد.

باتوجه به احتمال‌های پیش‌رو، ضروری است در فرآیند هدفمندسازی یارانه‌ها، سیاست‌های مناسب برای حفظ رفاه خانوارهای روستایی و تولیدکنندگان بخش کشاورزی، تدوین شود.

نتیجه‌گیری

باتوجه به شیوه حمایت و پرداخت یارانه در ایران نکات زیر قابل توجه است:

ـ برخی یارانه‌های پرداختی وجود دارد که ارقام آن به طور کامل در دسترس نیست، به طور مثال، برای خریدهای تضمینی همه‌ساله میلیاردها ریال صرف پرداخت سود تسهیلات بانکی توسط دستگاه‌های مباشر خرید می‌شود که برنامه‌ریزی و هدفمندکردن نحوه هزینه آن باید در دستور کار دستگاه‌های ذی‌ربط قرار گیرد.

ـ ابزارهای حمایتی در مقایسه با سایر کشورها از تنوع و انعطاف‌پذیری کمتری برخوردار است.

ـ خرید تضمینی محصولات کشاورزی به عنوان یک تکلیف به عهده وزارت جهاد کشاورزی گذاشته شده است، در حالی که ماهیت آن فعالیت اقتصادی و تجاری است. براساس قانون خرید تضمینی، دستگاه مباشر خرید موظف به خرید محصول به قیمت مشخص شده است و هزینه‌های مربوط را تحت‌عنوان هزینه تبعی خرید از دولت دریافت می‌کند. اعتبار لازم به صورت تسهیلات سرمایه در گردش در اختیار دستگاه مباشر قرار می‌گیرد و کارمزد مربوط در هزینه‌های تبعی وارد می‌شود. همچنین نرخ خرید تضمینی (به جز در موارد محصولات اساسی و استراتژیک که حمایت از آنها اجتناب‌ناپذیر است) به طور معمول بالاتر از قیمت بازار است و جنبه تضمین پرداخت قیمت تمام شده به کشاورزان (به همراه سود) را دارد، اما محصولات دارای کیفیت بالا با قیمت‌های بالاتر از نرخ خرید تضمینی در بازار به فروش می‌رسد و محصولات دارای کیفیت پایین که روی دست کشاورزان مانده است به قیمت تضمینی به دستگاه مباشر فروخته می‌شود (مانند برگ سبز چای، خرما و...)

پیشنهادها

باتوجه به مطالب گفته شده پیشنهاد می‌شود:

ـ باتوجه به پرداخت یارانه‌های تولیدی و مصرفی در بخش کشاورزی به اشکال گوناگون، ضرورت دارد سیاست‌های پرداخت یارانه مورد بازنگری قرار گیرد و هدفمند کردن یارانه‌ها به نحوی صورت پذیرد که به افزایش بهره‌وری در کشاورزی منجر شود.

از بین یارانه‌های تولید کشاورزی، یارانه بیمه محصولات کشاورزی زراعی، باغی، دامی و طیور دارای توجیه اقتصادی و منطقی است. به‌دلیل اینکه با پرداختن بیمه از یک سو، شاغل واقعی بخش کشاورزی از حمایت برخوردار می‌شود و از سوی دیگر، بیمه به افزایش بهره‌وری عوامل تولید کمک می‌کند.

از آنجا که یارانه‌ها منابع عمومی به شمار می‌آیند و به هر صورتی ممکن است هزینه شوند، از این رو، اختصاص آن به بخش‌های مختلف باید هدفمند باشد تا علاوه بر بهره‌مندی مستقیم و غیرمستقیم اقشار مختلف و حمایت اصولی از بخش، از هدر رفتن منابع و سرمایه‌های ملی جلوگیری و بستر توسعه کشاورزی را فراهم کند.

سیاست‌های حمایتی از تنوع و انعطاف بیشتری برخودار باشد و نیز شایسته است، ترتیبی اتخاذ شود تا نظام جامع اطلاعات یارانه نهاده‌ها و عوامل تولید کشاورزی به طور کامل عملیاتی شود.

ـ از آنجا که طرح شبکه خدمات مشاوره فنی و مهندسی خصوصی براساس ضرورت‌های مختلفی شکل گرفته است و اهداف متعددی را دنبال می‌کند، این طرح باید در سراسر کشور گسترش یابد.

مطالعات متعدد حاکی است در مواردی که دولت‌ها از ظرفیت‌ بالقوه مردم در اجرای طرح‌ها استفاده کرده‌اند با سرعت و دقت بیشتری به توسعه دست یافته‌اند. براساس این، توسعه نظام مشارکت مردمی امروزه به عنوان یک استراتژی ثابت در فرآیند توسعه به کار گرفته می‌شود؛ البته دستیابی به این مهم فقط با ارتقای سطح دانش فنی و تخصصی بهره‌برداران از طریق برقراری ارتباط مستمر با آنها امکان‌پذیر است.

همچنین در اختیار قراردادن بخشی از مبلغ یارانه‌ به شرکت‌های عضو شبکه خدمات مشاوره فنی و مهندسی در قابل ارائه خدمات به تولیدکنندگان و بهره‌برداران بخش ضروری به نظر می‌رسد.

منبع:http://www.ettelaat.com

کتاب/نویسنده، نویسندگان/ مترجم/انتشارات

آشنایی با بیمه و بیمه کشاورزی/محمد رحمانی کرچگانی / آموزش کشاورزی

آشنایی با بیمه محصولات زراعی/محمد رحمانی، سید حمید کریمی، غلامرضا نبی زاده، مجید بردوئی، رزیتا مهرورزان/ آموزش کشاورزی

آمار و احتمالات /کاربرد در کشاورزی /عبدالمجید رضایی، سید علی محمد میر محمدی میبدی/ جهاد دانشگاهی واحد صنعتی اصفهان

آمار و احتمالات کشاورزی (خلاصه درس، پرسش‌های چهارگزینه‌ای، پاسخنامه تشریحی) ویژه آزمون‌های کارشناسی به کارشناسی ارشد/فواد فاتحی / موسسه ‌فرهنگی‌ هنری‌ دیباگران ‌تهران

آموزش کشاورزی: چالش‌ها و فرصت‌ها/رضا موحدی/ شوق دانش

از آمایش سرزمین تا برنامه‌ریزی درسی/نادر قلی قورچیان، مینا جمشیدی اوانکی/ فراشناختی اندیشه

اصول اقتصاد کشاورزی /مجید کوهپایی / دانشگاه تهران

اصول اکولوژی سیمای سرزمین در معماری سرزمین و برنامه‌ریزی کاربردی زمین /ونچ ا. درامستاد، جیمز دی. اویسون، ریچارد ت. فورمن، فرود آذری‌دهکردی / ادبستان نشر اتحاد

اصول ترویج و آموزش کشاورزی /رشته اقتصاد کشاورزی / حسین شعبانعلی‌فمی / دانشگاه پیام نور

اصول کشاورزی زیستی /ارگانیک /احمد غلامی، علیرضا کوچکی ، جانت والاس / دانشگاه فردوسی مشهد

اصول و مبانی زراعت/محمدرضا خواجه‌پور/ جهاد دانشگاهی واحد صنعتی اصفهان، مرکز انتشارات

اقتصاد کشاورزی/امید اقتداری، غلامرضا سلطانی، سیدبهاء‌الدین نجفی/ مرکز نشر دانشگاهی

اقتصاد کشاورزی/نعمت‌الله اکبری، مصطفی شریف/ دانشگاه علامه طباطبائی

اقتصاد کشاورزی و کشاورزی تجاری/سیاوش دهقانیان، محمد قربانی، گیل کرامر،کلارنس جنسن، زکریا فرج‌زاده، داگلاس دویت ساوت گیت/ دانشگاه فردوسی مشهد

اگرواکولوژی/علیرضا بهشتی، علیرضا کوچکی، مهدی نصیری ‌محلاتی، استیون گلیسمن، پرویز رضوانی/ دانشگاه فردوسی مشهد

امور زراعی و باغی + سوالات عمومی و پایه کاردانی پیوسته: همراه با کلید و پاسخ‌های تشریحی/سیدمحمد سعادت‌میرقدیم/ مهر برنا

انقلاب کشاورزی/مهدی حقیقت‌خواه، کاترین لانگ/ ققنوس

انگلیسی برای دانشجویان رشته اقتصاد کشاورزی/علی‌اکبر جعفرپوربروجنی، اصغر عابدی/سازمان‌ مطالعه ‌و تدوین‌ کتب‌ علوم ‌انسانی دانشگاه ها

بررسی مقاومت ارقام مختلف لوبیا نسبت به بیماری‌های فوزاریومی ریشه و طوقه در استان زنجان /حسین صارمی، مهدی کمالی، محمد رحیم معینی، حسین ناظرکاخکی / سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان زنجان

برنامه‌ریزی روستایی با تاکید بر ایران/سیدحسن مطیعی‌لنگرودی / جهاد دانشگاهی مشهد

به‌زراعی و به‌نژادی در زراعت دیم /عوض کوچکی،یو.اس.گوپتا / جهاد دانشگاهی مشهد

بهره‌وری آب /بهرام خزین، احمد دهقان، علی کیانی راد / موسسه پژوهشهای برنامه‌ریزی و اقتصاد کشاورزی

بیمه محصولات باغی - گلخانه‌ای/محمدرضا دوستی، مهدی فرجی، بهنام فرهادی، حسین حدادنژاد / آموزش کشاورزی

بیمه درمان روستاییان/مظفر کریمی/ اشراقیه

بررسی مسایل و مشکلات بخش کشاورزی (زراعی و باغی) استان زنجان در راستای هدفمند کردن تحقیقات کاربردی/سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان زنجان

تقویم آموزشی شرکت‌های تعاونی روستایی زنان در سال 1384 /دفترتوسعه‌ وآموزش‌تعاون/ گلباران‌ مهر

تجدید نظر در کاربرد روش‌های آماری در تحقیقات کشاورزی /افشین سلطانی / جهاد دانشگاهی مشهد

تحلیل و نقد رویه قضایی و قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغها / تغییر کاربری /محمد موسوی‌مقدم/ محمد موسوی‌مقدم

تراکتورها و ماشین های کشاورزی /داود منصوری‌راد / دانشگاه بوعلی سینا

ترویج کشاورزی و روستایی در جهان: گزینه‌هایی برای اصلاحات سازمانی در کشورهای در حال توسعه /ویلیام ریورا، ال ون‌کرودر، کلیم قمر، محمد عابدی، علی بدرقه / نوربخش

ترویج و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی: سیر تکاملی/ایرج ملک‌محمدی/ مرکزنشردانشگاهی

ترویج و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی: مبانی/ایرج ملک‌محمدی/ مرکزنشردانشگاهی

تهیه و ارزیابی طرح های کشاورزی / رشته اقتصاد کشاورزی /محمود خلیلی، علی نسیمی، محسن شوکت‌فدایی/ دانشگاه پیام نور

توان موتور و تراکتور/حمیدرضا قاسم‌زاده، ایرج رنجبر، شهاب داودی/ دانشگاه تبریز

توسعه روستایی با تأکید بر جامعه روستایی ایران /مصطفی ازکیا ، غلامرضا غفاری / نشر نی

جامعه عشایر استان اصفهان و برنامه‌های ساماندهی و توسعه/قاسمعلی حسن‌زاده، علی‌محمد یوسفی‌باصری / کنکاش

جامعه‌شناسی روستایی/منصور وثوقی/ کیهان

جامعه‌شناسی روستایی / رشته اقتصاد کشاورزی /خلیل کلانتری / دانشگاه پیام نور

جامعه‌شناسی شهری و روستایی ،دوره مقدماتی رشته مقاومت/علیرضا جباری‌خرسند / سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، مرکز برنامه‌ریزی و تالیف کتاب های درسی

جغرافیای روستایی (عمومی) /رشته جغرافیا /پریدخت فشارکی / دانشگاه پیام نور

جغرافیای شهری و روستاشناسی/مسعود گلزاری/ کتابدار

جغرافیای اقتصادی عمومی /کشاورزی – دامداری /منصور بدری‌فر / دانشگاه پیام نور

چالش‌های مدیریت پس از برداشت محصولات کشاورزی/ باغبانی (ایران و کشورهای آسیایی) 6-1 مرداد ماه 1384/موسسه‌پژوهش های‌برنامه‌ریزی‌واقتصادکشاورزی/ موسسه‌پژوهش های‌برنامه‌ریزی‌واقتصادکشاورزی

چه کسی واقعیت را محاسبه می‌کند؟ بحثی در باب نظارت و ارزشیابی مشارکتی با مروری بر نوشته‌های مربوط به موضوع/ماریسول استرلا، جان گونتا/ ترجمه¬ی حمیدرضا زرنگار/ خلیلیان

حاصلخیزی بیولوژیک خاک: کلیدی برای استفاده پایدار از اراضی در کشاورزی/کاظم خاوازی، غلامرضا ثواقبی‌فیروزآبادی، هادی اسدی‌رحمانی، احمد اصغرزاده، فرهاد رجالی / جهاد دانشگاهی ‌واحد تهران

حسابداری برای مدیریت موفق مزرعه: مدل صورت¬های مالی برای تولیدکنندگان بخش کشاورزی کانادا گاوداری گوشتی/شورای‌مدیریت‌واحدهای‌کشاورزی‌کانادا، انجمن‌حسابداران ‌خبره‌کانادا، نظام‌الدین ملک‌آرایی، علی فرزین‌بیلندی/ مرکز تحقیقات تخصصی حسابداری و حسابرسی

حسابداری و حسابرسی واحدهای تولیدکننده محصولات کشاورزی و تعاونی¬های کشاورزی /مشتمل بر تغییرات /محمدعلی قوامی/ سازمان حسابرسی، مدیریت بررسی های فنی و حرفه‌ای

خاک‌شناسی عمومی / رشته اقتصاد کشاورزی /مریم وراوی‌پور / دانشگاه پیام نور

خانه رفیعی : میراث معماری روستایی گیلان /محمود طالقانی، کریستیان برومبرژه، مارک گرودول / معین

خشکسالی و راه‌های مقابله با آن در ایران آب: در کشاورزی، صنعت و شهر/پرویز کردوانی/ دانشگاه تهران

خلاصه مباحث اساسی کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی، زراعت /جواد کلهری / کتاب جوانان

ددرآمدی بر شناخت معماری روستایی ایران /اکبر حاجی‌ابراهیم‌زرگر/ دانشگاه شهید بهشتی

درآمدی بر فرهنگ جامع توسعه‌ی روستایی: شامل معادل فارسی و تعریف واژه‌ها و ترکیب‌های علمی و اجرایی/جانعلی بهزاد‌نسب/ قلمستان ‌هنر

در مزرعه/سارا آرین‌مهر/ طبیب تیمورزاده

دیباچه بهداشت حرفه‌ای در بخش کشاورزی ویژه به ورزان و مروجین/سیدمحمدحسن رضوی‌اصل، رضا عزتیان، مجید صادقی‌مهر، نرگس ماه‌رویان/ اندیشه ماندگار

دیباچه بهداشت حرفه‌ای در بخش کشاورزی ویژه پزشکان، کارشناسان و کاردان‌های بهداشتی /علیرضا بهمن‌آبادی، سیدمحمدحسن رضوی‌اصل، رضا عزتیان، مجید صادقی‌مهر، نرگس ماه‌رویان/ اندیشه ماندگار

راهنمای انگلیسی برای دانشجویان رشته کشاورزی ،1 /فرهاد توحیدی / واژه

راهنمای انگلیسی برای دانشجویان رشته کشاورزی ، 2 /فرهاد توحیدی / واژه

راهنمای برنامه‌ریزی استراتژیک برای جوامع محلی روستایی /مرضیه رضایی درویشی/ سازمان بهزیستی کشور، اداره کل روابط عمومی

راهنمای گردشگری روستاهای ایران: استان‌های آذربایجان شرقی، آذربایجان غربی، اردبیل، زنجان و قزوین/حسن زنده‌دل/ ایرانگردان

راهنمای گردشگری روستاهای ایران: استان‌های اصفهان، چهارمحال و بختیاری و یزد/شاهرخ تندروصالح، حسن زنده‌دل، احمد معصومی، آزاده حقیقت، افسانه بصیری‌توچائی / ایرانگردان

راهنمای گردشگری روستاهای ایران: استان‌های ایلام، کردستان، کرمانشاه، لرستان و همدان/حسن زنده‌دل/ ایرانگردان

راهنمای گردشگری روستاهای ایران: استان‌های بوشهر، خوزستان، فارس، کهگیلویه و بویراحمد و هرمزگان/شاهرخ تندروصالح،حسن زنده‌دل، احمد معصومی، آزاده حقیقت، افسانه بصیری‌توچائی/ ایرانگردان

راهنمای گردشگری روستاهای ایران: استان‌های تهران، سمنان، قم و مرکزی/حسن زنده‌دل ,علی شهسواری، احمد معصومی، آزاده حقیقت، لاله درختی/ ایرانگردان

راهنمای گردشگری روستاهای ایران: استان‌های خراسان جنوبی، خراسان رضوی، سیستان و بلوچستان و کرمان/شاهرخ تندروصالح، حسن زنده‌دل،احمد معصومی،آزاده حقیقت،افسانه بصیری‌توچائی/ ایرانگردان

راهنمای گردشگری روستاهای ایران: استان‌های خراسان شمالی، گلستان، گیلان و مازندران /حسن زنده‌دل/ ایرانگردان

راهنمای گردشگری روستاهای ایران: عشایر/حسن زنده‌دل،زهره سلیمی،محرم نوروزی/ ایرانگردان

راهنمای تحویل حجمی آب در شبکه‌های آبیاری و زهکشی/سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور،معاونت توسعه مدیریت و سرمایه انسانی

راهنمای کامل انگلیسی برای دانشجویان رشته کشاورزی ، 1 /حسن کرکی، مریم ثنایی‌زاده / آییژ

راهنمای کامل انگلیسی برای دانشجویان کشاورزی (1) شامل: ترجمه دقیق متون، حل کلیه تمرینها، توضیح دقیق نکات دستوری، واژه‌نامه پایان هر فصل به فارسی /حسن کلان‌فرمانفرما، لیلا محمدی‌ساده‌خو/ دانشجو

راهنمای مطالعات کاربری زمین روستایی/شریف

روابط متقابل شهر و روستا با تاکید بر ایران / رشته جغرافیا/علی‌اصغر رضوانی / دانشگاه پیام نور

روابط متقابل شهر و روستا در کشورهای درحال توسعه/کنت لینچ/ ترجمه محمدرضا رضوانی، داود شیخی / پیام

روش¬های تحقیق در اقتصاد کشاورزی / رشته اقتصاد کشاورزی /محمود خلیلی، محسن شوکت‌فدایی/ علی نسیمی

زراعت (عمومی، غلات، صنعتی و علوفه‌ای) ویژه آزمون‌های کاردانی به کارشناسی و کارشناسی ارشد/حسن حیدری‌ذوله/ موسسه ‌فرهنگی‌ هنری‌ دیباگران ‌تهران

زراعت خصوصی: غلات/حمدالله کاظمی‌اربط / مرکزنشردانشگاهی

زراعت عمومی /رشته اقتصاد کشاورزی /کمال سادات‌اسمعیلان / دانشگاه پیام نور

سازماندهی و تامین منابع مالی تحقیقات کشاورزی:دستاوردهای کشورهای پیشرفته برای کشورهای در حال توسعه/ویلم جانسن، توماس برانشویگ/ ترجمه حبیب‌اله رعنایی، عباداله بانشی، مهدی مرتضوی/ دانشگاه هرمزگان

سرویس و نگهداری تراکتور/روح‌اله یوسفی/ موسسه فرهنگی هنری دانش بهبد

سناریوهای بهسازی ترویج کشاورزی:در جستجوی یک پارادایم نوین /سیدمحمود حسینی، ابوالقاسم شریف‌زاده / نشر آموزش کشاورزی

سیستم اطلاعات جغرافیایی /بارو/ ترجمه حسن طاهرکیا/ سازمان‌ مطالعه ‌و تدوین‌ کتب‌ علوم ‌انسانی ‌دانشگاهها

شاخص بهای کالاها و خدمات مصرفی خانوارهای روستایی کشور 1385 /مرکز آمار ایران ‌دفتر انتشارات‌ و اطلاع‌رسانی

شرح خدمات طراحی شبکه‌های آبیاری تحت فشار/معاونت‌ امور فنی، دفتر امور فنی‌، تدوین‌ معیارها / سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، معاونت امور مالی، اداری و منابع انسانی، مرکز مدارک علمی

طرح آزمایش‌های کشاورزی (خلاصه درس، پرسش‌های چهارگزینه‌ای و پاسخنامه تشریحی) ویژه آزمون‌های کارشناسی به کارشناسی ارشد و دکتری/فواد فاتحی/ موسسه ‌فرهنگی‌ هنری‌ دیباگران ‌تهران

طرح‌های آزمایشی در کشاورزی /محمد مقدم ، مصطفی ولی‌زاده / پریور

فرهنگ توسعه کشاورزی و روستایی : شامل تعریف و معادل فارسی واژه‌های علمی /حسین شعبانعلی‌فمی، شهلا چوبچیان/ منادی تربیت

فرهنگ کشاورزی و منابع طبیعی (شامل تعریف و معادل فارسی واژه‌های علمی) جنگل و محیط زیست/کریم جوانشیر/ دانشگاه تهران، موسسه انتشارات و چاپ

فهرست بهای واحد پایه رشته انتقال و توزیع آب روستایی رسته مهندسی آب سال 1386/سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، مرکز مدارک علمی و انتشارات

کاربرد SPSS در پژوهش های کشاورزی/علی نوری ، محمدرضا فرهادی،فتحعلی نوری،رضا عزیز‌نژاد، مصطفی آقایی، محسن فرشاد‌فر / سازمان تحقیقات و آموزش کشاورزی،معاونت آموزش و تجهیز نیروی انسانی

کاربرد نرم افزار SAS در تجزیه های آماری/افشین سلطانی / جهاد دانشگاهی مشهد

کاربرد نرم‌افزارهای تخصصی در اقتصاد کشاورزی /غلامرضا یاوری، علی قوامی‌لاهیجی، کوروش امیرسرداری / دانشگاه پیام نور

کاربری زمین : اثر متقابل اقتصاد، اکولوژی و هیدرولوژی /اکالاگان / ترجمه منوچهر طبیبیان / دانشگاه تهران

کتاب ارشد مجموعه مهندسی کشاورزی طرح‌های آزمایشی در کشاورزی: ویژه داوطلبان آزمون کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی / اصلاح نباتات، زراعت و علوم دامی /علیرضا اطمینان / پوران پژوهش

کشاورزی پایدار /کلیوآرتور ادواردز/ترجمه عوض کوچکی ، ابوالحسن هاشمی‌دزفولی ، محمد حسینی / جهاد دانشگاهی مشهد

کشاورزی گیاهان گرمسیری و نیمه‌گرمسیری /احمد شیخی، طیبه امینی‌اشکوری / سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور

کشاورزی نوین : شامل مطالبی در رابطه با کشاورزی پایدار ، کشاورزی دقیق /محمدباقر لک / روزاندیش

کشت خیار گلخانه‌ای /اکبر بیات / روزاندیش

کشت خیار،گوجه‌فرنگی و توت‌فرنگی در گلخانه/سیروس بیدریغ / نشر علوم کشاورزی

کشت کار گلخانه‌ای /ساسان عرب / فدک ایساتیس

جغرافیای شهری و روستاشناسی/ ویژه دانشجویان رشته کتابداری و اطلاع رسانی /مسعود گلزاری / کتابدار

کنکور جامع مهندسی تولیدات گیاهی: مجموعه سوالات کنکور دانشگاه‌های سراسری و آزاد با پاسخ‌های تشریحی ویژه‌ی داوطلبان کنکور کاردانی به کارشناسی/هوشنگ سرداربنده، مرتضی فتحی‌فر / نوین پژوهش

گذر از کشاورزی سنتی /تئودور شولتز / ترجمه سیدمحمدسعید نوری‌نائینی / نی

گزارش اجمالی از چهار سال فعالیت سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور دوره اول 1384 – 1381 /سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور / سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور

ماشین های خاک‌ورزی/روح‌اله یوسفی / موسسه فرهنگی هنری دانش بهبد

مروری بر یکصد پیام شورایی، ویژه:منتخبان و اعضای شوراهای اسلامی شهر و روستا،شهرداران، دهیاران، اعضای انجمن‌های شورایاری /کاوه تیموری / نوآوران علم

ماشین های کاشت /روح‌اله یوسفی / موسسه فرهنگی هنری دانش بهبد

مبانی اکولوژی کشاورزی /حمید خیابانی،عوض کوچکی / جهاد دانشگاهی مشهد

مبانی زراعت در مناطق گرمسیری /سید اعظم‌علی،جفری اسکوایر/ترجمه محمد بنایان، معصومه صالحی،عبدالمجید مهدوی‌دامغانی،بهنام کامکار، مجید جامی‌الاحمدی / سید اعظم‌علی، جفری اسکوایر

مبانی و مفاهیم درجه‌بندی و بسته‌بندی محصولات کشاورزی /رویا ناوی‌ثانی، عبدالحمید شه‌منش، سیدوحیدرضا ابطحی / شریف

مبانی جغرافیای روستایی /عباس سعیدی / سازمان‌ مطالعه ‌و تدوین‌ کتب‌ علوم ‌انسانی ‌دانشگاهها

مجموعه جامع مهندسی تولیدات گیاهی:ویژه داوطلبان آزمون کاردانی به کارشناسی دانشگاه های سراسری و آزاد: خلاصه مواد امتحانی و نکات /حامد ابراهیم‌زاده / گسترش علوم پایه

مجموعه سوالات طبقه‌بندی شده کنکور امور زراعی و باغی : با پاسخ‌های کاملا تشریحی: مطابق با جدیدترین تغییرات منابع درسی اعلام شده توسط سازمان سنجش برای کنکور /هوشنگ سرداربنده / نوین پژوهش

مجموعه سوال های کارشناسی ارشد بیماری‌شناسی گیاهی /شهر و سازه،پردازش

مجموعه سوال های کارشناسی ارشد مدیریت کشاورزی /حساب

مجموعه سوال های کارشناسی ارشد مدیریت کشاورزی /پردازش

مجموعه سوال های کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی، بیوتکنولوژی در کشاورزی/گروه‌مولفین / پردازش

مجموعه سوال های کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی، ترویج وآموزش کشاورزی /گروه‌مولفین / پردازش

مجموعه سوال های کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی، توسعه روستایی /گروه‌مولفین / پردازش

مجموعه سوال های کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی، حشره‌شناسی کشاورزی /گروه‌مولفین / شهر و سازه

مجموعه سوال های کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی، مکانیزاسیون کشاورزی /گروه‌مولفین / پردازش

مجموعه سوال های کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی، مکانیک ماشین‌های کشاورزی /گروه‌مولفین / پردازش

مجموعه سوال های کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی، مکانیک ماشین‌های کشاورزی /مهدی زهراوی / پردازش

مجموعه قوانین و مقررات وزارت جهاد کشاورزی از سال 1285 تا پایان 1384/غلامرضا حیدری،غلامرضا معتمدی، اعظم قدیمی/ بهنامی

مجموعه قوانین و مقررات اختصاصی حوزه عمران روستایی/بنیادمسکن‌انقلاب‌اسلامی / شریف

مجموعه مقالات اولین همایش منطقه‌ای:"بررسی جایگاه بخش کشاورزی و دامپروری در توسعه پایدار":2 و 3 خرداد ماه 1386/حوزه معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی - واحد مراغ/جاودانه،جنگل

مجموعه مقالات اولین همایش نظام های بهره‌برداری کشاورزی در ایران ؛ چالش ها و چاره‌ها: 9 - 10 دی 1382 /لیلا قاسمی‌نیا / موسسه‌ فرهنگی ‌هنری ‌شقایق ‌روستا

مجموعه مقالات سومین همایش ملی بررسی ضایعات محصولات کشاورزی/اندیشمند

مدیریت بازاریابی محصولات کشاورزی و مواد غذایی/کرافورد/ ترجمه سیاوش دهقانیان ، محمد قربانی، فرخ‌دین قزلی/ دانشگاه فردوسی مشهد

مدیریت بوم‌شناختی علف‌های هرز/مت لیبمن، چارلز مولر،حسین نجفی،چارلز استاور / محمدحسن راشدمحصل،اسکندر زند،محمدعلی باغستانی، مجتبی حسن‌زاده‌دلویی / موسسه تحقیقات آفات و بیماری های گیاهی

مدیریت پایدار ماده آلی خاک/آر. ام ریس،بی.سی بال ، سی.دی کمپبل، سی.ای واتسون / ترجمه مریم وراوی‌پور / دانشگاه تهران

مدیریت ماشین‌ها و مکانیزاسیون کشاورزی/منصور بهروزی‌لار، علی جعفری،حسین مبلی/ دانشگاه پیام نور

مدیریت واحد کشاورزی /غلامرضا سلطانی، بهاالدین نجفی، جواد ترکمانی / دانشگاه شیراز

نظام های کشاورزی پایدار /جی.ال هاتفیلد،دی.ال کارلن / ترجمه حمیدرضا خزاعی

آیین نامه های اجرایی قانون برنامه چهارم توسعه اقتصادی اجتماعی و فرهنگی جمهوری اسلامی ایران 88-1384 ،مرتبط با بخش کشاورزی /موسسه پژوهش های برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی

آمار و احتمال در علوم کشاورزی/رضا محمدی ، دانیال کهریزی ، روح‌الله عبدالشاهی / دانشگاه رازی

اقتصاد بخش عمومی1/احمد جعفری‌صمیمی / سازمان‌ مطالعه ‌و تدوین‌ کتب‌ علوم ‌انسانی ‌دانشگاهها

اقتصاد توسعه کشاورزی - رشته اقتصاد کشاورزی/خلیل کلانتری ، حسین شعبانعلی‌فمی / دانشگاه پیام نور

اصول گل‌خانه‌داری / طراحی، کشت و نگه‌داری/احمد حیدری ، شادیه گرامی ، احمد عاشوری / سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور

اصول حفاظت محیط زیست/محمد ادریسی / موسسه دانش‌پویان جوان

ارزیابی سرزمین کاربردی و آمایش سرزمین/محسن باقری / پلک

اصول ترویج و آموزش کشاورزی (رشته اقتصاد کشاورزی/حسین شعبانعلی‌فمی / دانشگاه پیام نور

اصول و مدیریت تولید گیاهان زراعی/راتور ، ترجمه ی رضا صیامی / مرکز نشر سپهر

استاندارد برای کشاورزی ، مروری بر استانداردهای ملی در بخش کشاورزی / غلامرضا میرکی ، سیدمحمد حسینی / فروزان

انگلیسی برای دانشجویان رشته اقتصاد کشاورزی/علی اکبر جعفرپور بروجنی ، اصغر عابدی/سازمان‌ مطالعه ‌و تدوین‌ کتب‌ علوم ‌انسانی ‌دانشگاهها

اصول و مبانی زراعت /نگارش دوم/نمحمدرضا خواجه‌پور / جهاد دانشگاهی، واحد صنعتی اصفهان

اصول ماشینهای کشاورزی/رابرت‌آلن کپنر ، روی بینر ، ادگارلی برگر / ترجمه ی سیداحمد شفیعی / دانشگاه تهران

اصول و طراحی ماشین‌های بزرگ آبیاری بارانی /جمشید خیرابی ، بهزاد قربانی / جهاد دانشگاهی، واحد صنعتی اصفهان.

ارزیابی نقش رهبری در مدیریت تعاونی‌ها: نگاهی تحلیلی بر چهارمین اجلاس تعاونی آسیا - اقیانوسیه ICA: کلمبو، سریلانکا، 14 تا 19 آگوست 2006 /ولی بریم‌نژاد ، تکتم محتشمی / آذربرزین

باغبانی / موکاری /حیدر تقی‌لو ، علی عدالت / آوای نور

بازاریابی محصولات کشاورزی/با تاکید بر نقش تعاونی‌ها/ولی بریم‌نژاد،محمدعلی شم‌آبادی/آذر برزین

باغبانی (میوه‌کاری، سبزی کاری و گل‌کاری): ویژه آزمون‌های کارشناسی و کارشناسی ارشد/محمد ایرانی‌پور / موسسه ‌فرهنگی‌ هنری‌ دیباگران ‌تهران.

تاریخ تحول منابع طبیعی ایران/نوراله کوچ‌پیده ، داریوش کیخسروی / پونه

توان تولیدی در گیاهان زراعی/جی.دی. وستون ,ام.سی.ای وان‌دم‌میراز ,سی.کی. لیچ / پردیس برومندان ,جواد معتمدی / دانشگاه رازی

NEW توسعه پایدار روستایی /مصطفی ازکیا ,علی ایمانی / اطلاعات
تحلیل و نقد رویه قضایی و قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغها /تغییر کاربری /محمد موسوی‌مقدم/ محمدموسوی‌مقدم

تجارت بین الملل محصولات کشاورزی/امید گیلانپور، عبدالکریم اسماعیلی/ موسسه پژوهش های برنامه ریزی و اقتصاد کشاورزی

جامعه‌شناسی روستایی /رشته علوم اجتماعی /نعمت‌الله تقوی / دانشگاه پیام نور

جامعه‌شناسی روستایی /منصور وثوقی / کیهان.

جغرافیای اقتصادی عمومی /کشاورزی – دامداری /منصور بدری‌فر/ دانشگاه پیام نور

جغرافیای شهری، جغرافیای روستایی: مجموعه جغرافیا شامل: شرح - نکته – تست /جبرئیل قربانیان / مهر سبحان

جایگاه حقوقی توسعه پایدار در قوانین ایران/سپیده قوامی‌ماسوله ، سعیده قوامی‌ماسوله/موسسه فرهنگی هنری قاب سبز

جغرافیای کاربردی و آمایش سرزمین/رحیم سرور / سازمان‌ مطالعه ‌و تدوین‌ کتب‌ علوم ‌انسانی ‌دانشگاهها /سمت

NEW جغرافیای اقتصادی ایران (1): کشاورزی (رشته جغرافیا) /عبدالرضا فرجی / دانشگاه پیام نور
خاک‌شناسی عمومی / رشته اقتصاد کشاورزی /مریم وراوی‌پور/ دانشگاه پیام نور

چراهای شگفت‌انگیز: طبیعت در معرض خطر: پاسخ به سوال‌های کودکان و نوجوانان /شان کالری / ترجمه ی رویا خوئی / محراب قلم، کتابهای مهتاب

دامپروری عمومی (عملیات دامپروری) ، رشته علوم کشاروزی / فرهاد فرودی / دانشگاه پیام نور

درآمدی به مردم‌شناسی و جامعه‌شناسی تعاون / مرتضی فرهادی / شرکت سهامی انتشار

راهنمای مطالعات کاربری زمین روستایی/شریف

راهنمای انگلیسی برای دانشجویان رشته کشاورزی 2/فرهاد توحیدی / واژه

راهنمای کامل انگلیسی برای دانشجویان رشته کشاورزی 1 / ترجمه ی مهگل بهنیا / جاودانه, جنگل

راهنمای مطالعات حوزه نفوذ نقاط روستایی /شریف

NEW راهبرد توسعه روستایی (رویکرد جدید بانک جهانی) /وزارت کشاورزی، موسسه پژوهشهای برنامه‌ریزی و اقتصاد کشاورزی
راهنمای روش مشارکت مدار برای تشخیص سریع مسایل و طرح‌ریزی عملیات در سامانه‌های آبیاری /مارتین‌واندر شانس / ترجمه ی عبدالرضا افتخاری ، اسماعیل جباری ، سیداحمد حیدریان ، نجف هدایت/کمیته‌ ملی ‌آبیاری‌ و زهکشی‌ ایران

راهنمای بسیج جوامع محلی برای مدیریت منابع طبیعی در مناطق خشک /پرابو بوداتوکی ، ترجمه ی امیرمسعود پویافر/ آتنه

زراعت عمومی ،رشته اقتصاد کشاورزی/کمال سادات‌اسمعیلان / دانشگاه پیام نور

زنبور عسل و پرورش آن : با تجدیدنظر کامل و آخرین دست‌آوردهای زنبورداری/عمت‌الله شهرستانی / سپهر.

زراعت، علوم و تکنولوژی بذر: از سال 1381 تا 1387 (سراسری و آزاد) با پاسخ‌های تشریحی ویژه داوطلبان مهندسی کشاورزی - زراعت و علوم و تکنولوژی بذر/آرزو خلیلی / کتابخانه فرهنگ

زهکشی: اصول و مبانی، مهندسی زهکشی ویژه آزمون‌های کاردانی به کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکتری /علیرضا شکوهی‌لنگرودی ، پیمان دانش‌کارآراسته / موسسه ‌فرهنگی‌ هنری‌ دیباگران ‌تهران.

زمینه جامعه‌شناسی عشایر ایران /عسکری نوری، علی‌اکبر نیک‌خلق / چاپخش.

سناریوهای بهسازی ترویج کشاورزی:در جستجوی یک پارادایم نوین /سیدمحمود حسینی،ابوالقاسم شریف‌زاده / نشر آموزش کشاورزی

شگفتی‌های عسل و فناوری‌های آن / سیدرضا آقاپورمقدم ، ماشاء‌الله گودرزی ، سیدصاحب سادات‌حسینی / مبنای خرد

فرهنگ توسعه کشاورزی و روستایی، شامل تعریف و معادل فارسی واژه‌های علمی /حسین شعبانعلی‌فمی،شهلا چوبچیان/ منادی تربیت

فرهنگ متداول کشاورزی انگلیسی - فارسی /هادی کریمی / علم کشاورزی ایران

فرهنگ کشاورزی و گل و گیاه /انگلیسی به فارسی / فرزانه عزیزی‌زاده‌ فروزی/ خدمات فرهنگی کرمان

فرهنگ کشاورزی و منابع طبیعی: انگلیسی - فارسی (2009) / احمد ثمری‌ها ,مسعود یزدان‌پرست ,مصطفی ثمری‌ها / سروا, آوای مسیح

فرهنگ اصطلاحات کشاورزی / بهنام نیلفروشان / زرین‌مهر

فلور ایران شماره 58: تیره پنیرک (Malvaceae) /منیژه پاکروان / موسسه ‌تحقیقات‌ جنگلها و مراتع

فناوری نانو و کشاورزی/رضا پوررحیم ، شیرین فرزادفر، علیرضا گل‌نراقی/سپهر

کتابخانه ملی کشاورزی آمریکا، معرفی یکی از بزرگترین مراکز اطلاع رسانی کشاورزی جهان /لن کری،سالی سین، سوزان فوکیت و همکاران / سازمان تحقیقات و آموزش ترویج کشاورزی

کنکور کارشناسی ارشد: باغبانی: مجموعه سوالات طبقه‌بندی شده آزمون‌های کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی /حامد ابراهیم‌زاده ,جلال خورشیدی ,داود صادق‌زاده ,ناهید حریری ,غیاث‌الدین علیزاده / شهرآب, آینده سازان

کنکور جامع مهندسی تولیدات گیاهی: مجموعه سوالات کنکور دانشگاه‌های سراسری و آزاد با پاسخ‌های تشریحی ویژه‌ی داوطلبان کنکور کاردانی به کارشناسی / هوشنگ سرداربنده ، مرتضی فتحی‌فر / نوین پژوهش

کنکور کارشناسی ارشد: باغبانی: مجموعه سوالات طبقه‌بندی شده آزمون‌های کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی... /حامد ابراهیم‌زاده ، جلال خورشیدی ، داود صادق‌زاده ، ناهید حریری ، غیاث‌الدین علیزاده / شهرآب ، آینده سازان

گوجه‌فرنگی در گلخانه با تاکید بر تولید به روش ارگانیک/غلامحسین نصوحی / نصوح

کمبود غذا در کره زمین /برندا والپول / ترجمه ی نیلوفر مهدیان /شرکت انتشارات فنی ایران
کشاورزی پایدار /کلیوآرتور ادواردز / عوض کوچکی،ابوالحسن هاشمی‌دزفولی، محمد حسینی / جهاد دانشگاهی مشهد

کنکور امور زراعی و باغی فنی و حرفه‌ای - کاردانش: حفظ نباتات، آب و خاک، تولید محصولات زراعی /حامد ابراهیم‌زاده ، جلال خورشیدی / گسترش علوم پایه

طرحهای آماری در تحقیقات جنگل /جایارامان کی/ ترجمه ی هادی فدایی / سازمان نظام مهندسی کشاورزی و منابع طبیعی کشور

NEW مبانی زراعت /رسول جانبگلو ,آشورمحمد گری ,پرویز علیزاده / نشر هدف
ماشین‌های برداشت محصولات کشاورزی /رشته علوم کشاورزی /منصور بهروزی‌لار / دانشگاه پیام نور

ماشین های خاک‌ورزی/سیداحمد شفیعی / مرکزنشردانشگاهی

مبانی تولید پایدار محصولات کشاورزی /اسماعیل پورکاظم،عبدالحسین یوسفی‌مشهور / حق‌شناس

مدیریت ماشین‌های کشاورزی/مجتبی مدرس‌رضوی / دانشگاه فردوسی مشهد

مدیریت زهاب کشاورزی در مناطق خشک و نیمه خشک /ترجمه ی مجتبی اکرم ، عبدالمجید لیاقت ، علیرضا حسن‌اقلی /کمیته‌ ملی ‌آبیاری‌ و زهکشی‌ ایران .

مروری بر تحولات اقتصاد کشاورزی ایران در مقایسه با چند کشور جهان : مجموعه مقالات /مصطفی مهاجرانی /هیوامهر .

مقدمه‌ای بر جغرافیای کشاورزی/دیوید گریگ/ سیاوش دهقانیان،علی کلاهی‌اهری،عوض کوچکی/ دانشگاه فردوسی مشهد

مجموعه سوالات طبقه‌بندی شده کنکور امور زراعی و باغی: با پاسخ‌های کاملا تشریحی: مطابق با جدیدترین تغییرات منابع درسی اعلام شده توسط سازمان سنجش / هوشنگ سرداربنده / نوین پژوهش

مجموعه دروس رشته مهندسی کشاورزی: زراعت/اعضای‌هیات‌علمی‌سنجش‌تکمیلی / سنجش

مجموعه دروس رشته مهندسی کشاورزی: علوم دامی/اعضای‌هیات‌علمی‌سنجش‌تکمیلی / سنجش

مجموعه دروس رشته مهندسی منابع طبیعی محیط زیست/اعضای‌هیات‌علمی‌سنجش‌تکمیلی / سنجش

منابع تجدیدپذیر و توسعه پایدار/علی یخکشی ,نوشین آفتاب‌طلب / سازمان حفاظت محیط زیست

مجموعه سوالات طبقه‌بندی شده کنکور امور زراعی و باغی: با پاسخ‌های کاملا تشریحی: مطابق با جدیدترین تغییرات منابع درسی اعلام شده توسط سازمان سنجش برای/هوشنگ سرداربنده / نوین پژوهش

NEW مجموعه سوالهای کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی (اصلاح نباتات) /راحیل خدایی / پردازش

NEW مجموعه سوالهای کارشناسی ارشد مهندسی کشاورزی (باغبانی) /مهرداد صفرپور / پردازش