شهرستان سپیدان: به مرکزیت اردکان

پیشینه تاریخی (زبان، فرهنگ و آداب، رسوم، قومیتها، آثار تاریخی)
شهرستان اردکان مرکز شهرستان سپیدان از شهرهای قدیم و کهن استان می باشد و آخرین منزل و توقفگاه اسکندر مقدونی در حمله به تخت جمشید بوده است.
در تاریخ عالم آرای عباسی آمده است که اردکان در زمان شاه طهماسب صفوی وجود داشته است و شهری آباد بوده است. در کتاب ریاض الصیاحه حاج زین العابدین شیروانی اظهار شده که ارکان شهری کوچک و هوایش بسیار سرد و دارای آب نیکویی است. آثاری از تمدن 350 سال پیش از میلاد در جنوب غربی سپیدان دیده شده است.
آثار تاریخی موجود در شهرستان بقعه سید نورالدین علوی در شهر اردکان (وفات 456 هـ.ق) ، تل ملیان در روستای ملیان بخش بیضاء مربوط به تمدن ایلامی، تل بیضاء ، تل زری، تل اسفیان.
زبان : از نظر زبان در سطح شهرستان مردم به زبان ها و لهجه های مختلفی تکلم می کنند که عمده ترین آنها عبارتند از لهجه مخصوص اردکانی که مخصوص مردم اردکان و روستاهای بهرغان، ابنو، دالین و خلار بوده و با آن تکلم شده و تقریباً در کشور منحصر به فرد می باشد زبان لری که در روستاهای بخش مرکزی، بیضاء، همایجان مردم با آن صحبت می کنند.
زبان فارسی که در روستاهای بخش بیضاء، رایج است. علاوه بر این زبان ترکی نیز در بین تعداد کمی از مردم که عمدتا عشایر بوده و در بعضی از روستاهای شهرستان ساکن شده اند وجود دارد.
در سطح شهرستان سپیدان سه قوم عمده اردکانی، لر، بیضاوی وجود دارد و از اقوام ترک و کرد تعداد محدودی نیز وجود دارد.
جاذبه های گردشگری ومیراث فرهنگی:
بقعه سید نوالدین، تل ملیان، تل بیضاء، تل زری، تل اسفیان، تل گاملی، تل حامی، ل آسیابی، بی بی شاه خاتون، محمد یکه ور
جاذبه های طبیعی و تفرج گاهها:
شهرستان سپیدان به لحاظ موقعیت آب و هوایی دارای مکانهای تفریحی و طبیعی می باشد که عبارتند از: آبشار مارگون، آبشار چیکون، چله گاه بزرگ، چله گاه کوچک، تنگ آب سرد، تنگ تیزاب ، تنگ براق ، چشمه و برم ششپیر، چشمه ملوسجان بیضا.

خلیج فارس به لحاظ موقعیت استراتژیک و منابع طبیعی سرشار آن ، ازدوران گذشته تا به امروز مورد توجه دولتها و ملتها بوده و بسیاری از سلاطین و پادشاهان از همان زمانهای کهن به موقعیت اقتصادی آن نظر داشته اند که از آن جمله ، حمایت پادشاهان پارت از گسترش بازرگانی دراین منطقه بوده است .

پارتها دو راه تجاری را تحت کنترل داشتند که یکی از آن دو ، راه تجاریی بوده که از کنار فرات و از آسیای صغیر و سوریه و بین النهرین شمالی به سمت خلیج فارس گسترده بوده است .(1)

داریوش پادشاه هخامنشی ، برای گسترش بازرگانی در ایران دستور دادکانال سوئزایجاد شود تا کشتی های بازرگانی بتوانند از دریای پارس واز دریای سرخ به مصر و مدیترانه راه یابند .

منبع :www.geo-abadeh.blogfa.com