پرسپولیس، یا آنگونه که شناخته تر است "تخت جمشید"، مجموعه ای از کاخهای بسیار باشکوهی است که ساخت آنها در سال ب512 قبل از میلاد آغاز شد و اتمام آن 150 سال به طول انجامید. اسکندر مقدونی در یورش خود به ایران در سال 331 قبل از میلاد، آنرا به آتش کشید. تاریخنگاران در مورد علت این آتش سوزی اتفاق رای ندارند. عده ای آنرا ناشی از یک حادثه غیر عمدی میدانند ولی برخی کینه توزی و انتقام گیری اسکندر را تلافی ویرانی شهر آتن بدست خشایار شاه علت واقعی این آتش سوزی مهیب میدانند. 

از آنچه امروز از تخت جمشید بر جای مانده تنها می توان تصویر بسیار مبهمی از شکوه و عظمت کاخها در ذهن مجسم کرد. با این همه می توان به مدد یک نقشه تاریخی که جزئیات معماری ساختمان کاخها در آن آمده باشد و اندکی بهره از قوه تخیل، به اهمیت و بزرگی این کاخها پی برد. نکته ای که سخت غیر قابل باور می نماید این واقعیت است که این مجموعه عظیم و ارزشمند هزاران سال زیر خاک مدفون بوده تا اینکه در اواخر دهه1310 خورشیدی کشف شد.

چیزی که در نگاه اول در تخت جمشید نظرچیزی که در نگاه اول در تخت جمشید نظر بیننده را به خود جلب می کند، کتیبه ها و سنگ نبشته های گذر خشایارشاه است که به زبان عیلامی و دیگر زبانهای باستانی تحریر شده است. از این گذر به مجموعه کاخهای آپادانا می رسیم، جائی که در آن پادشاهان بار میدادند و مراسم و جشنهای دولتی در آن برگذار می شد. امروزه مقادیر عمده ای طلا و جواهرات در این کاخها وجود داشته که بدیهی است در جریان تهاجم اسکندر به غارت رفته باشد. تعداد محدودی از این جواهرات در موزه ملی ایران نگهداری می شود. بزرگترین کاخ در مجموعه تخت جمشید کاخ مشهور به "صد ستون" است که احتمالا یکی از بزرگترین آثار معماری دوره هخامنشیان بوده و داریوش اول از آن به عنوان سالن بارعام خود استفاده می کرده است. تخت جمشید در 57 کیلومتری شیراز در جاده اصفهان و شیراز واقع شده است. 

About Persepolis (Takht-e-Jamshid) in Fars province

On top of the rocky mountain of Rahmat in the plain of Marvdasht, the ruins of Takht-e-Jamshid palace are pre-eminent. Construction of these palaces started at the time of Darius I (521 BC) and was not completed in less than a period of 150 years. Takht-e-Jamshid is registered as a World Heritage Site by UNESCO.

The entrance of the complex is formed by a two-ramp stairway composed of 110 rather wide and short steps. On top of the stairways is the main entrance or `The Great Gate`, marked by two statues of a bull with a human head and a pair of wings. There are two exits, one to the south and the other to the east. The south exit or gate connects to the Apadana Palace.

Takht-e-Jamshid is 125 thousand sq.m. in area, and is composed of the main sections:

- Official reception halls and palaces

- Smaller and more private palaces

- Royal treasury

- Private fort and special fortification

Various edifices or palaces that have been built are as follows:

- The Small Palace or the Gate of All Nations

- The Apadana Palace

- The Palace of Darius,(one of the primary palaces constructed on the Takht-e-Jamshid rock, which was also called the `Tachar` Palace.)

- Hall or palace of a Hundred Columns

- The Semifinished Gate or palace

- Treasury of Takht-e-Jamshid

- The Three Doorway or Consultation Palace or Hall

- The stone well

- Tombs of Ardeshir II and III

- The Palace of Khashayar Shah (called `Hadish`)

Takht-e-Jamshid was set ablaze by Alexander the Greek (330 BC) after which only ruins have remained. From these ruins, the Apadana Palace, at the main entrance, with 36 columns and three balconies (12 columns in each) in the north, south and eastern sections of the palace have been remained. The northern and eastern terraces are connected to the gardens opposite. The height of the platform in the Apadana Palace is 16 m. and the height of its columns is 18 m.