هدف طرحهای هادی، ایجاد بستری مناسب برای رشد و توسعه ی روستاهاست و این هدف از طریق پروژه های عموماً کالبدی دنبال می شود. در مجموع یک طرح هادی چهار هدف را دنبال می کند:

1ـ ایجاد بستر توسعه و عمران روستا با توجه به شرایط فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی

2ـ هدایت و توسعه ی کالبدی روستا

3ـ تامین و توزیع عادلانه ی امکانات و خدمات

4ـ ایجاد تسهیلات برای بهبود مسکن و شرایط زیست محیطی

الف) مشخصات و مراحل تهیه ی یک طرح هادی شامل: مطالعات یک طرح هادی شامل سه مرحله است

در مرحله اول می بایست وضع موجود در روستا و محیط پیرامون آن به لحاظ مسائلی همچون اقلیم، پوشش گیاهی، زمین شناسی، سوانح طبیعی، جمعیت، فعالیتهای اقتصادی، سوابق تاریخی، مناسبات اجتماعی ـ فرهنگی، وضعیت مسکن، خدمات و شبکه ی معابر مورد مطالعه قرار می گیرد.

در مرحله دوم: مشکلات و کمبودهای روستا در زمینه ی مسائل خدماتی، زیربنایی، راه، مسکن و نظایر آن تعیین می شود و نیازهای آینده ی جمعیت ساکن روستا برآورد می شود.

در مرحله ی سوم، پیشنهادهای لازم برای رفع مشکلات و کمبودها و تامین نیازهای آینده در خصوص مسائلی مانند خدمات عمومی، تاسیسات زیربنایی، دفع آبهای سطحی، تعریفی و اصلاح معابر و ایجاد میادین در قالب پروژه های قابل اجرا داده می شود. در پایان، ضوابط و مقررات لازم برای رسیدن به پیشنهادها تدوین می شود.

ب) انتخاب روستا برای تهیه طرح هادی: در گذشته عموماً مراکز دهستانها برای مطالعه و اجرای طرح هادی انتخاب می شدند. به تدریج روستاهای بزرگ و پرجمعیت که روستاهای کوچکتری را در گرد خود داشتند و خدمات را به حوزه ی نفوذ خود ارائه می دادند، برای این منظور انتخاب شدند.

در حال حاضر انتخاب روستاها برعهده ی طرحهای دیگری است که از آنها به عنوان طرح های بالادست در حال حاضر انتخاب روستاها برعهده ی طرحهای دیگری است که از آنها به عنوان طرح های بالادست یا فرادست یاد می شود. این طرحها شامل «طرح توسعه و عمران ناحیه» (هدف به طرح جامع شهرستان) و طرح ساماندهی فضا و سکونتگاههای روستایی» می شود. طرحهای توسعه و عمران ناحیه عموماً برای یک یا چند شهرستان تهیه می گردند و طرحهای ساماندهی فضا و سکونتگاه های روستاهایی در سطح یک بخش مطالعه می شدند. کارشناسانی که این طرحها را تهیه می کنند، بر اساس دستورالعمل تهیه ی آنها می بایست پس از مطالعه ی روستاهای یک شهرستان یا یک بخش، آن دسته از روستاها را که دارای تعدادی از ویژگیهای زیر باشند برای تهیه طرح هادی تعیین کنند و در اولویت قرار دهند.

1ـ روستاهای مرکز دهستان

2ـ روستاهایی که به دلیل موقعیت مناسب خود می توانند به روستاهای پیرامون خود خدمات رسانی کنند.

3ـ روستاهایی که جمعیت زیادی دارند (عموماً بیش از 20 خانوار)

4ـ روستاهایی که مهاجرپذیر بوده و جمعیت آنها در حال افزایش است.

5ـ روستاهایی که از رشد اقتصادی خوبی برخوردار است.

6ـ روستاهایی که بزرگی که در معرض بلایای طبیعی نظیر سیل و زلزله قرار داشته باشند.

7ـ روستاهای که در نزدیکی شهرهای بزرگ قرار دارند و احتمال تخلیه یا ادغام آنها در آینده وجود داشته باشد. پیش بینی می شود که با توجه به اهداف دولت در برنامه ی پنج ساله ی فعلی (برنامه ی سوم توسعه) و احتمالاً برنامه ی پنج ساله ی بعدی، به تدریج برای اکثر روستاهای کشور که دارای قابلیت جمعیتی و توانایی اقتصادی لازم باشند، طرح هادی تهیه شود.

برای روستاهایی که فاقد طرح هادی هستند سه راه جهت تهیه و اجرای این طرح وجود دارد:

راه اول: آن است که مدیریت روستاها با اطمینان از اینکه روستایش در طرحهای بالادستی در اولویت تهیه طرح هادی قرار می گیرد یا گرفته است، در انتظار تهیه و اجرای طرح هادی بماند.

راه دوم: آن است که مدیریت روستا (شورا و دهیاری) با توجه به قابلیت ها و تواناییهای روستای خود، درخواست مطالعه ی طرح هادی را به معاونت عمرانی استانداری استان خود ارائه دهد.

این درخواست می بایست شامل دلایل توجیه کننده و پیشنهاد مساعدت و همکاری اهالی روستا را در مراحل مطالعه و اجرای طرح هادی باشد.

راه سوم: که در برخی از روستاهای کشور منجر شده و نتایج خوبی به بار آورده آن است که مدیریت روستا با راهنمایی مسئولان استانداری استان، مشاوران و کارشناسانی را برای مطالعه و تهیه طرح هادی به استخدام درآورد.

این راه دو حسن دارد. اول آنکه به توسعه و عمران روستا سرعت می بخشد و با منتظر اقدامات سازمان های دولتی ماندن زمان از دست نمی دهد. دوم آنکه کارشناسان و مشاوران استخدام شده تحت مدیریت روستا کار کرده و نظریات مردم را در تهیه طرح در نظر خواهند گرفت.

یادآوری می شود که کلیه طرح های هادی برای اجرا شدن و استفاده از امکانات دولتی باید به تصویب مراجع قانونی برسند.