ایران در جنوب غربی آسیاواقع شده است .آسیای جنوب غربی در حقیقت منطقه واسط بین سه قاره آسیا?اروپاوآفریقااست که ایران در این منطقه به نحو شدیدی از حوادث این سه قاره مت?ثر است.زیرا هر نوع واقعه ای که در این قاره ها بوقوع می پیوندند ویا روابط سیاسی,نظامی? اقتصادی وفرهنگی بین این سه قاره به صورتی بر ایران تأثیر خواهد گذاشت.به عنوان مثال در جنگهای جهانی اول و دوم با این که ایران اعلام بی طرفی در جنگ کرده بودولی در هر دو جنگ ،مورد اشغال نظامی قرار گرفت ویا فروپاشی اتحاد جمایر شوروی ,ضمن اینکه خطر یک قدرت بزرگ در شمال ایران را کاهش داداما مسائل جدیدی در وضعیت سیاسی و اقتصادی این سه قاره بوجود آوردکه بر روی ایران تأثیر گذار بود.به هر حال ?ایران یک موقعیت مرکزی نسبت به کشورهای مجاور خود دارد.در واقع می تواند به عنوان کشوری با نسبت ژئوپولیتیکی بالا در تمام حوزه های ژئوپولیتیکی اطراف خودش حضور داشته باشدو در پیدایش تشکل های منطقه ای و فعال شدن حوزه های ژئوپولیتیکی و کارکردهای آن نقش مؤثری داشته باشد و فرایند سیاسی این حوزه ها را شکل دهد.حوزه های ژئوپولیتیک که کشور ایران باآنها ارتباط دارد،دارای تفاوتهاوتشابهاتی با هم هستند.در عین حال ایران نیز با تمام حوزه های ژئوپولیتیکی دارای تشابهات و تجانس ها و همچنین دارای منافع مشترک می باشد.از سوی دیگر ایران می تواند?بالقوه عامل اتصال برای تمامی این حوزه ها باشد و در جهت متشکل شدن این حوزه ها نقش مؤثری را بر عهده بگیرد(مینایی،1383: 139)

حوزهای ژئوپولیتیکی مجاورایران عبارتنداز:

1-حوزه ژئوپولیتیکی قفقاز آناتولی –شامل کشورهای ایران،ارمنستان،گرجستان و روسیه.

2-حوزه ژئوپولیتیکی خلیج فارس-شامل کشورهای ایران ،عراق،کویت، عربستان،امارات،قطر،بحرین و عمان.

3-حوزه ژئوپولیتیکی دریای عمان واقیانوس هند-شامل کشورهای ایران ،پاکستان،هند، عمان و امارات.

4-حوزه ژئوپولیتیکی فلات ایران-شامل کشورهای ایران ،پاکستان وافغانستان.

5-حوزه ژئوپولیتیکی آسیای مرکزی-شامل کشورهای ترکمنستان،قزاقستان،ازبکستان،قیرقیزستاوازبکستان(صفوی،1381: 70). 

 عوامل تأثیر گذار بر ژئوپولیتیک را به دو دسته کلی ثابت و متغیر تقسیم می کنند(ژرژ،1349: 48).

عوامل ثابت مانند ویژگی های فیزیکی ،کمتر دستخوش دگرگونی می شوند؛ولی عوامل متغیر که بیشتر به پدیده های انسانی مرتبط است،در حال تغییر و تحول هستند.

 موقعیت جغرافیایی در بین عوامل ثابت ژئوپوتیتیک و انسان در بین عوامل متغیر،نقش دو قطب را در تحلیل های ژئوپولیتیک ایفا می کنند(عزتی،1372: 73).