یازدهم ژوئن سال 250 میلادی کتابخانه گندی شاپور (جندی شاپور در خوزستان) که بزرگترین کتابخانه دنیای باستان و نخستین کتابخانه عموی ـ پژوهشی جهان بشمار آورده شده است آغاز بکار کرد ولی تکمیل آن تا آوریل 252 میلادی ادامه داشت. دانشگاهی که در همین محل و به همین نام دایر شده بود نیز بزرگترین مرکز آموزش و پژوهش پزشکی، فلسفه (حکمت) و ادبیات دنیای قدیم خوانده شده است. در این دانشگاه استادان ایرانی، هندی، یونانی و رومی تدریس می کردند. باید دانست که نخستین کتابخانه جهان مرکب از آجرک نبشته (تابلت) در سال 630 پیش از میلاد توسط آشور بانیپال در شهر نینوا (بین النهرین) تاسیس شده بود. دانشگاه جندی شاپور بود که عددنویسی هندی (سانسکریت) را به دلیل آسان بودن بکارگیری، متداول کرد که بعدا ایرانیان آن را در جهان اسلام رایج ساختند و به تدریج به اروپا منتقل و جای عددنویسی لاتین را گرفت و چون اروپاییان آن را از اعراب مستقر در اسپانیا فرا گرفته بودند به نام «عربیک نومرال» بین المللی شده و همین است که امروز در سراسر جهان متداول است و از چپ به راست نوشته می شود. در غرب، به مرور زمان شکل اعداد اندکی فرق کرده است. برزویه دانشمند پزشکی عهد ساسانیان از دانش آموختگان دانشگاه گندی شاپور بود و در همانجا تدریس می کرد. گفته اند که در آن دانشگاه در آن زمان حتی عمل پیوند اعضای بدن (دست و پا و انگشتان) انجام می گرفت. باید بدانیم که ابتکار روش مدیریت علمی، پستخانه، نظم و نسق کشاورزی و انتقال بین المللی نهال و بذر، اصلاح نژاد دامها و حیوانات اهلی، برخی از روشهای هنری و معماری، رده بندی در ارتش و سلسله مراتب نظامی، اقتصاد علمی و ... از ایرانیان بوده است. شهر جندی شاپور در سال 642 میلادی در جریان حمله عرب به ایران به دست ابوموسی اشعری افتاد.
|