از دید جغرافی دانان ، روابط متعددی میان سکونت گاههای شهری و روستایی بر قرار است ، دنیس راندینلی در این زمینه به هفت نوع رابطه مطابق جدول 1 اشاره می کند .
جدول شماره 1: انواع رابطه میان سکونتگاههای شهری و روستایی از دید راندینلی
ردیف |
نوع رابطه |
عامل تاثیر گذار |
نتیجه |
1 |
فیزیکی |
شبلکه راه ها |
کوتاه شدن فاصله شهر و روستا |
2 |
اقتصادی |
بازارها |
گسترش یافتن داد و سند شهر و روستا |
3 |
جمعیتی |
جابه جایی دایمی یا پاندولی |
ایجاد انگیزه برای مهاجرت |
4 |
فنی |
سیستم مخابراتی |
کاهش بعد فضایی |
5 |
اجتماعی |
بازدیدها و مراسم ها |
تغییرات اجتماعی در روستاها |
6 |
خدماتی |
جریان انرژی |
کاهش شکاف میان دو جامعه شهری و روستایی |
7 |
اداری و سیاسی |
وابستگی اداری |
افزایش رفت و آمد شهرها |
تاثیر شهرها بر نواحی روستایی متاثر ازروابط شهر و روستا
توسعه فضاهای شهری و افزایش تعامل میان روستا و شهر در سال های اخیر ، تاثیراتی به این شرح در نواحی پیرامون شهرها ، بویژه نواحی روستایی بر جای نهاده است :
1-کاهش مالکیت های روستایی
2-کاهش اراضی زیر کشت
3-تجدید روند مهاجرت های روستایی
4-تبدیل شدن بسیاری از روستا ها به شهر
5-تغییر در کاربری زمین ها
6-افزایش قیمت زمین در نواحی روستایی
7-ترویج الگوهای مصرف شهری در روستاها
8-ایجاد تنوع در اقتصاد روستایی
9-ایجاد تنوع در فرصت های شغلی
10-انتقال آلودگی ها از شهرها به روستاها
جمع بندی
مطابعه روابط شهر و روستا از مهم ترین مباحث در برنامه ریزی های ناحیه ای و روستایی است زیرا با مطالعه و شناخت کلی و همه جانبه از یک ناحیه و با کشف استعداد ها و تواناییهای بالقوه موجود در محل ، می توان راه حلهای مناسبی برای رفع تناقضات و اختلافات ناحیه ای و خصوصاً تضادهای آشکاربین شهرها و روستا ها پیدا کرد .
مساله روابط شهر وروستا که از دوران باستان بدان پرداخته شده است ، از سده نوزدهم موضوع تعاملات بسیاری بویژه درمورد مهاجرت جمعی از روستاییان به شهرها شده است . این موضوع با فشار بی سابقه ای که شهرها پس از انقلاب صنعتی بر نواحی پیرامونی خود وارد می کنند ، تناسب منطقی دارد . تعاملات بین شهر و روستا پیچیده و غالباً مبهم است و نبود درک درست از تارو پود این روابط مشکلات فراوانی را به وجود می آورد .
اگرچه شهرنشینان با ثروت و فرهنگ خود غالباً به بهره کشی از روستاییان می پردازند و آنان را به شهروند درجه دوم تبدیل می کنند ، اما شهرها تاثیرات مثبتی به بار می آورند ، فضای روستایی را به جنب و جوش وا می دارند و آن را ساختار بندی می کنند ، امکانات و اشتغال به کارهای غیر کشاورزی را در روستا فزونی می بخشند و با کندی و درنگ یافته های اقتصادی و فرهنگی خود را وارد روستا می کنند . هر چند که شهر و روستا دو عنصر اصلی در چشم انداز یک ناحیه به شمار می روند ، اما روابط متقابل آنها در ارتباط با راهبردهای توسعه ی ناحیه ای ، کم تر مورد توجه جغرافی دانان و برنامه ریزان قرار گرفته است .
در بیش تر مطالعات جغرافیایی ایران ، در آنچه به عنوان برنامه ریزی به انجام رسیده است ، شهر را بدون توجه به روستا و روستاها را جدای از شهر مورد بررسی قرار داده اند ، در حالی که بیشتر تئوری های توسعه ، با روابط شهر و روستا که مانند حلقه های زنجیر به هم متصل هستند ، تاکید می کنند .
مطالعه و بررسی روابط شهر و روستا به منظور درک مسایل شهر گرایی و پیدایش راه حل های مناسب برای برقراری روند توسعه ی متعال شهری و روستایی ،متناسب با امکانات مالی و دیگر امکانات موجود ناحیه ای واقعی و کشوری و حل مساله مهاجرت روستاییان به شهرها ، ضروری به نظر میرسد .
انجام پژوهش هایی در این زمینه ، چه در مناطق شهری و چه در مناطق روستایی ما را در درک و هم پدیده ای واقعی که امروز با آن مواجه هستیم ، کمک خواهد کرد و از اختلافات شدید امکانات اقتصادی و اجتماعی در شهر وروستا که در حال حاضر رو به افزایش است ، خواهد کاست .
عناوین یادداشتهای وبلاگ
بایگانی
دوستان